İşret meclisleri, yani içkili ve çalgılı âlemler, çok eski zamanlardan bu yana Doğu kültüründe yer etmişler ve hatta kültürü geliştirmeye çok yardımcı olmuşlardır. İslâm öncesi İran geleneğinden alınan bu eğlence usûlü, tarihteki İslâm ülkelerinin neredeyse tamamında, bizzat hükümdarın teşviki ve katılmasıyla düzenleniyorlardı. Osmanlı da dâhil olmak üzere, saraylarda, içkili âlemlerin hazırlıklarından sorumlu, önemli bir devlet görevlisi bile mevcuttu. Amaç yalnızca eğlence, kendinden geçme değildi. Devleti yöneten hükümdarın rahatlamasının, dostlarıyla bir araya gelmesinin yanısıra, sanatçıların kendilerini göstermeleri için de tertipleniyorlardı. Sanatçının tek koruyucusu olan hükümdara kendini beğendirmek ve ondan para almak için uğraşan sanatkârlar, özellikle de şairler, bugün bile takdir ettiğimiz en güzel eserlerini bu meclislerde sunuyorlardı. Rütbe ve görevlerin de dağıtılabildiği meclisler, böylece sanat üretimi için en verimli toprağı oluşturuyorlar, ev sahibinin de şanına şan katıyorlardı. Yüksek kültür kuşkusuz buralarda temsil ediliyordu. İşret meclislerinin katı sayılabilecek edep ve davranış kuralları vardı ki, göz tanığı çok sayıda şair ve yazar bunları anlatan eserler vermiştir. Meclisler ile bunların olmazsa olmazları şarap ve çalgıları anlatan ayrı şiir türleri oluşmuştur (sâkînâme, hamriyye, vs.). Kısacası, Orta Asya'dan itibaren (toy geleneği) tarih ve kültürümüzde çok önemli bir yer tutar seçkin içkili eğlenceler. Denebilir ki, yüksek kültürü halk kültüründen ayıran, eğlencelerin kalitesi olmuştur. Bazılarının geçmişe, geçmişteki insanlara bakışını değiştirmek için bir fırsat daha veren büyük insan Halil İnalcık'ın bu kitabında daha pek çok konuda önemli bilgiler bulabilirsiniz.

Has-Bağçede Ayş u TarabHalil İnalcık · Türkiye İş Bankası Yayınları · 2015215 okunma

··

83 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Haydudu