Ivan Illich'in Tüketim Köleliği olarak tercüme edilen bu kitabında, yazarın farklı zamanlarda farklı yerlerde denemeleri bir araya getirilmiş. Bunlar birbirinden kopuk değil; ihtiyaçların geçmişine felsefi bir yolculuk yaptırıyor. Düşünmek ve düşündürmek esas öncelik. Toplumların nasıl birilerine ya da bir şeylere muhtaç, mecbur, zorunlu ya da metazori bir şekilde bağımlı hale getirildiğini anlatmaya çalışıyor. Bunu yaparken de klasik, var olan anlatı ile değil, kendine özgü düşünce yapısıyla yorumlamaya çalışıyor. Yazarın akademik kimliği sayesinde kitap, tez zamanda, basit bir şekilde okunup anlaşılabilecek bir çalışma değil. Kendisi akademisyenlik yaptığı yerlerde hem de çevre yoluyla elde ettiği bilgileri şekillendirip bu çalışmayı ortaya çıkartmış. Illich bazı kurum ve hizmetlere yeni endüstriyel üretim tarzına tepkisini kitabında anlatıyor. Okudukça 'ne diyor be bu adam yahu' denilebilir. Kitap, satır satır düşünme, sorgulama içeriyor. Burada önemli olan yazara karşı geliştirilecek zihinsel tepkiler değil. Ne anlatmaya çalıştığını onun penceresinden görmeye çalışmak. Illich, standart düşüncenin dışında bir şeyler ifade etmeye çalıştığı için, okur da kendini biraz zorlamalı. Kolay metin değil. Önce anlamaya, sonra adlandırmaya en sonunda ise kabul veya redde gidilebilir. Standart okuma dışında farklı bir şeyler okumak, duymak ya da 'sürünün dışında' olmak için bir göz atılmasında fayda olduğunu düşünüyorum. Kısaca, ütopik bir dünya için fütürist bir şekilde distopik bir duruma sürüklenişi anlatıyor. Artık devletlerin kurumları ya da özel sektörün birimleri tarafından tektipleşmeye doğru itildiğini ifade ediyor. Günümüzdeki ifade ise, hasta yok, hastalık var. O hastalıklardan da hasta orduları oluşturuluyor. İnsanların yerine birileri düşünüyor ve o kişi/kurum bunun en iyisi ve en kötüsü olduğunu ifade ederken, bireyler de hem bireysel hem de toplumsal olarak ona adapte ediliyor. Illich, kalıplara, kalıpçı düşünceye, onları destekleyen kurumlara savaş açıyor. Tabi buna 'donkişotluk'da denilebilir. Çünkü var olan düşünce ve kalıplara ya da giydirilmeye çalışılan deli gömleğine karşı çıkıyor. Önümüze getirilen hazır kalıpların ve reçetelerin uzmanlar ya da profesyoneller tarafından rant amaçlı oluşturulduğunu ifade ederken bu sefer de kendisi 'aykırı ses' oluyor. Kitapta o kadar çok alıntı yapılacak yer var. Fakat cümleler örneklerle bir durum anlattığı için onun arkası ve önü okunduğunda tam olarak ne ifade ettiği ortaya çıkabiliyor. O yüzden ben de, uzun metinleri almadım. Bu kitap herkese hitap etmiyor. Lakin felsefe, sosyoloji, psikoloji üzerine kafa yoran, okuyanların hoşuna gidebilir. Bu kitap 1978 yılında ABD'de yayımlanır. Türkiye'de ise ilk önce 1990 yılında, okuduğum 2.baskı ise 2000 yılında yayımlanır. Kitap 1968 - 1978 yılları arasında geçen düşünce aktarımıdır. Kitabın baskısı olmadığı için ancak sahaflarda bulunabilir. Ezcümle: Bu kitabı ikinci okuyuşum. Daha önce Nisan 2004 yılında okumuştum ve beğenmiştim. Şimdi ise alıntı eklemek ve küçük bir şeyler karalamak için tekrar okudum. Tavsiye ederim. Bu kitabı 27 - 28 Ocak 2021 tarihleri arasında okudum. Bu yazı ise 15 Mayıs 2021 tarihinde 1000Kitap sitesine eklendi.

Tüketim KöleliğiIvan Illich · Pınar Yayınları · 201131 okunma

·

126 görüntüleme

Havva ARSLAN

@Evaarslan ·

03 Haziran 2021 23:47

Emeğinize sağlık.... 👏👏 yıllar önce okumama rağmen altını çizdiğim satırlara bir göz atma ihtiyacı duydum.

S. Ali

@aynabeyan ·

03 Haziran 2021 23:52

Teşekkür ederim, ben de bu sefer site için alıntı yapayım diye ikinci kez okudum.

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

S. Ali