Daha çok yazdığı deneme eserleriyle tanınan Türk şair ve deneme yazarı Salah Birsel’in okuduğum ilk kitabıdır. 1999 yılında kaybettiğimiz başta şiir olmak üzere Türk edebiyatına büyük eserler veren yazarın bu kitabı 1961 yılında yazdığı bir eserdir. Kitabımızın konusuna gelmeden önce yarım yüzyıl gibi uzun zaman bir zaman önce yazılmış bu kitabın önemine değinirsek Kitabın genel olarak önemi Matematiksel doğruların ve kesinliğin olmadığı bir dünyada, romandaki gözlemcinin kendi zihninde dış dünyayı okura sunması ve deneme tadında bir kurgu ile sembolik bir şekilde ilişkilerin anlatılması romanın en önemli yanıdır. Sel Yayınlarından okuduğum bu eser yani ismiyle Dört Köşeli Üçgen adlı romanın 116 sayfasındaki bölüm kitaba adını vermiştir. Adından da anlaşılacağı gibi “absürt” türde yazılmış bu roman işi gücü gözlem yapmak olan bir adamın başından geçenleri anlatır. Absürt sanat günlük rutinin dışına çıkma şansı tanır insana. Dört Köşeli üçgen adlı bölümde anlatıcının “kendi kendine konuşmak” çıkışlı görüşlerini sıralaması romanın ana fikrinin kendi kendine konuşmak ve delilik arasında ki ilişkinin irdelenmesinden doğmuş olabileceğini düşündürdü. Daha öncede de dediğim gibi daha çok deneme ve genel olarak şiirleriyle tanınan Salah Birsel’in tek romanı olan kitap yazıldığı döneme göre değerlendirildiğinde deneysel bazı yeniliklere yer verdiği görülür. Yazar, romanın “Türk edebiyatının ilk düşünce romanı” olduğu iddiasındadır. Bu büyük iddia bir yana metnin roman olarak nitelendirilmesi zordur. Birsel’i bir deneme yazarı olarak tanıyan bir okur, romanda denemeciliğinin dil, üslup ve içerik alanlarında sürdüğünü kolaylıkla tespit edebilir. Bu metne bir deneme-roman ya da deneysel roman denebilir. Romanın yayımlandığı yıllarda estetik modernizmin melezleştirdiği edebi türlerin örnekleri yaklaşık elli yıldır görülmekteydi. Bu nedenle türlere ilişkin kesin niteliklerden bahsetmek mümkün değilse de bu örnekte görüldüğü gibi bir türe ilişkin alışılagelmiş yazma biçimlerinin yeni denenen türü istila ettiği tespit edilebilir. Dolayısıyla romanın melezleşmeden ziyade deneme tarzında kaleme alınmış romana örnek oluşturduğu söylenebilir. Kitabın genel olarak konusundan bahsetmem gerekirse konusunda ise Salah Birsel’in sözleri ile bahsetmem gerekirse İşi Türün Yaprakevi deposunda bekçilik olan bir gözlemci’nin, “uluslararası bir gözlemci”nin, toplumun türlü katlarını kapsayan gözlemleriyle insanları eleştirdiği, türlü töreler üzerine fikirler yürüttüğü roman, alışılagelmiş roman biçimleri dışında bir kuruluş gösteriyor; olaylara değil düşünce ve yoruma yaslanıyor. Özellikle tiyatro ve edebiyat dünyamızın iç yapısını yansıtan bölümleri çok ilgi çekici ve humor dolu eserini yazar, entelektüel roman diye tanımlamaktadır.

Dört Köşeli ÜçgenSalâh Birsel · Sel Yayıncılık · 2019571 okunma

··

790 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Oğuzcan Yeşilyaprak