264 syf.
·
Puan vermedi
·
Beğendi
Kitap ve filmler hakkında magazinsel bilgiler bulunabilir.
Yine bol bol notlar aldığım bir Orhan Kemal romanının daha sonuna geldim. 1957'de yazılan roman 1964'te oyun formatında "İspinozlar" adıyla tekrar elden geçirilir Orhan Kemal tarafından. "İspinozlar" ve "Yalova Kaymakamı" olarak iki kez tiyatroda sahnelenir oyun. Hatta Yalova Kaymakamı'nda Bayram rolünü oynayacak oyuncu tiyatro salonuna gelemeyince bu rolü takma bıyıkla Orhan Kemal oynamış.Tiyatroda sahnelenir de sinema olmaz olur mu? Orhan Kemal'in "en sevdiğim romanlarımdan biri" olarak lanse ettiği Devlet Kuşu iki kez de sinemaya uyarlanır. 1961'de "Avare Mustafa", 1980'de de "Devlet Kuşu" olarak. İki filmin de yönetmen koltuğunda Memduh Ün bulunmaktadır. Mustafa'yı birinci film de Ayhan Işık, ikinci de Kemal Sunal oynar.
Neyse biz kitaba dönecek olursak. Orhan Kemal, Devlet Kuşu'nda yakın arkadaşı 
Muzaffer Buyrukçu'nun hikayesini anlatır bizlere. Mübadele ile İstanbul'a gelen yoksul mu yoksul bir göçmen ailesinin hikayesinde buluruz kendimizi. Evin en büyük çocuğudur Mustafa. Nam-ı diğer Avare Mustafa. Avareliği de Raj Kapoor'un Avare filminden gelir. Askerden yeni gelen Mustafa, babasının söylemi ile "ortadan terk, bir baltaya sap olamamış" bir kişidir. Kız kardeşleri Ayten ve Nurten çalışır, en küçük kardeşleri olan Erol bile ilkokula gitmesine rağmen defter, kitap ihtiyaçlarının bir kısmını karşılamak için mahallede çalışırken bizim Mustafa her gün mahalleden çocukluk arkadaşları olan Çingene Murat ve Sülo ile Taşkasaplı'nın kahvehanesinde oyun oynar, açmayı planladıkları köfteci dükkanının hayallerini kurarlar. Mustafa'ya göre kendi işinin patronu olacaksın. Başkalarının yanında üç kuruşa çalışılıp hayat mı yaşanır! Gece olunca da Çingene Murat'ın dümenleriyle kafalar çekilir, sabaha karşı da mahalleye nara atarak gelir Mustafa. Avare'nin bir de sevdiceği komşu kızı Aynur vardır. Kızı sevmesine rağmen parasızlıktan Aynur'un mektuplarına bile cevap vermez. Gel zaman git zaman Mustafa'ların evinin karşılarına kaymakam emeklisi Zülfikar Bey apartman inşaatına başlarken, babası Memet ve akrabaları Bayram'da inşaatın bekçisi olarak işe başlarlar. Bizim Avare'nin çıkmazı da bundan sonra başlar. Zülfikar Bey'in romanların, filmlerin dünyasında yaşayan, sürekli Zola romanlarından pasajlar okuyan bir kızı vardır. Adı Hülya. Yazarın tabiri ile "canlı cenaze", "kuru bamya", "kemik çuvalı" "çirkin mi çirkin" bu kızcağız, tıpkı Metin Erksan'ın Sevmek Zamanı filmindeki gibi Mustafa'yı duvardaki fotoğrafından görür görmez aşık olur. Kız çirkin, aile durumun farkında ama kimin umurunda çirkinlik? Böyle bir yağlı kapıyı, başlarına konan devlet kuşunu bir daha nerede bulacaklar? Aile bu çileli hayattan kurtuluş olarak Hülya ile evlenmesini isterler Mustafa'dan. Yalnız ailesi mi? Arkadaşları Çingene ve Sülo'da evlenmesi için baskı yaparlar. Onların umudu da köfteci dükkanının açılması. Umut dünyası, ne gelir elden? (Umut Dünyası adlı Tarık Akan filmi vardı, neyse o filmi de başka bir kitaba indirgerim) Biz Avare'ye dönelim. Bir tarafta ailenin durumu, öteki tarafta sevdiği kız Aynur, bir diğer tarafta umutlar.. Düşünür, taşınır, evlenmeye karar verir Avare. Mustafa evlenir, kayınbabasının evinde yaşamaya, onun işinde çalışmaya başlar. Ailesi de apartmanın katına taşınır. Başkalarının hayatını yaşamak ne kadar sürer Avare? Sonuna kadar mı? Yoksa bir süre sonra gemi su alır mı? İsyan bayrağını çekecek mi Avare? Yoksa kaderine razı yaşamaya devam mı edecek? Onu da kitabı okuyacaklara bırakalım artık.
Siz de benim gibi Orhan Kemal okurken, kahramanlarla, olaylarla iç içe oluyor musunuz? Tiplemeler, konular, mahalle, dil o kadar canlı ki. Sanki Taşkasaplı'nın kahvehanesinde Çingene ve Sülo ile ben tavla oynuyorum. Ya da Sabuş Ağabey'in mahalle takımında sağ içte ben varım, kanatlardan bindirme yapıp forvetleri orta açarak ben besliyor gibi hissediyorum. Orhan Kemal'in kalemine hayran kalmamak elde değil.
199.sayfada Avare'nin dilinden "Neye Yarardı?" adlı bir pasaj var ki, Zeki Demirkubuz'un Masumiyet filmindeki Bekir'in tiradını hatırlattı bana. Onunla yarışır güzellikte bir pasaj. Hangisi baskın karar veremedim. Orhan Kemal bu romanda, "neşeli İstavro", "bilgin Mihail", "ağırbaşlı Kodin" ile de https://1000kitap.com/yazar/Panait-Istrati'ye selam göndermiş.
Son olarak başlarda iki kez filme uyarlandığını söylemiştim 
Memduh Ün tarafından. Her iki film de kitabın yerini tutmasa da Ayhan Işık (Mustafa), Fatma Girik (Aynur), Çolpan İlhan'ın (Hülya) başrolleri paylaştığı "Avare Mustafa" filmini ben daha çok sevdim. Hem romana daha yakın, dram ağırlıklı. Hem de Kral Ayhan Işık var. 2-3 dakika da olsa Vahi Öz'ü görmekte güzel. Devlet Kuşu filmin de ise Kemal Sunal (Mustafa), Serpil Çakmaklı (Aynur), Mehtap Ar (Hülya) başrollerde. Memduh Ün bu filmde komedi tarz da çekmiş. Trajikomik mi deseydim? Bilemedim.
Çok gevezelik ettim farkındayım. Herkese iyi okumalar, iyi seyirler, iyi akşamlar..
··
515 görüntüleme
Değerli kardeşim, harika bir inceleme. Kalemine ve yüreğine sağlık. İnanır mısın, hâlâ siyah- beyaz nostalji diye adlandırdığımız Yeşilçam filmlerini, tekrar tekrar büyük bir keyifle izler dururum. İncelemelerin benim nazarımda, Yeşilçam filmlerinin tadında. Okurken aynı tat ve lezzeti almaktayım. Benim çocukluğumda sadece, TRT kanalı vardı. O da Yeşilçam filmlerini yayınlamazdı. Sınıf olarak derdik, hiç olmazsa Milli Bayramlar'da yayınlasın! Bizler de tatil de film izleyelim. Ama nerde, saçma sapan yayın var, onları izlemek zorunda kalırdık. Geçmişte doya doya seyredememiş olmamın vermiş olduğu bir eksiklik mi, nedendir bilmem ama hâlâ, Yeşilçam filmlerini izlerim. Bütün repliklerini ezberlemiş olsam da, her izlediğimde ayrı bir keyif alırım. Tekrar teşekkürler, aynı lezzeti yaşattığın için.
Sevgiyle kal...
Merhaba Serpil Abla. Ben de hâlâ severek izlerim Yeşilçamı. Bana göre Yeşilçam'ın değeri bilinmiyor. Bunu günümüzde çekilen Türk filmlerine bakarak görebiliyorum. Edebiyat ve sinemayı biraz harmanlayıp sinemasal bir şeyler çıkarayım dedim bu kitap yorumumda da. :) Ben teşekkür eder, iyi akşamlar diler, saygılarımı sunarım.
Zagor, insanın bu eserle ilgili öğrenmek sitediği başka bilgiler vardır belki ama paylaşabileceği başka bir şey kaldığından emin değilim. Kalemine, yüreğine sağlık.
Yüreğinize,kaleminize,emeğinize sağlık...
Güzel, ayrıntılı bir inceleme yapmışsınız Zagor. Teşekkürler.
Ben teşekkür ederim okuduğunuz için Yasemin Hanım. Saygılarımla. İyi akşamlar dilerim
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.