DİPÇE :
Eşekarısı Fabrikası, gotik türde yazılmış ve oldukça nahoş başlayan bir eserdir fakat ilerledikçe ürkütücü yapısı yanı sıra, okuru psikolojik bir bakış geliştirmeye zorlar.
Bu bakışa ve sorgulamaya ihtiyacımız vardır çünkü kahramanlarımız idol olamayacak niteliktedir.Üstelik üç karakter de böyledir.
Kasabadan uzak bir adada yaşayan vaktiyle bilimle uğraşmış sosyopat bir baba ve iki sıra dışı çocuk.
Öncelikle eşekarısı metaforu üzerinden gidersek, ağaç kovuklarında, duvar oyuklarında nadiren de toprak üstünde yuvalandıklarını bildiğimiz bu türün özelliklerini Frank'ın dünyasında görürüz.
Frank evlilik sonucu doğan bir çocuk olmasına rağmen babası tarafından doğum kaydı yaptırılmamıştır. Bu durum onda köksüzlük hissi doğurur ayrıca annesi tarafından da terk edildiği için kendisini ait hissedeceği bir yer yoktur. Bu duygularla adada fabrika adını verdiği bir yapı oluşturur. Bu yapı onun gözünde canlı bir yapıdır önsezileri ve güçlü duyguları olan bir yapı.
Frank'ın zehirli, sadist, komplocu bir genç olduğunu daha çocuk yaşlarda kendi yaşıtı 3 çocuğu öldürdüğünü ve diğer canlılara da şiddetle yaklaştığını kitabın başında hemen öğreniriz.
Aynı şekilde abisi Eric de vahşetin bir parçasıdır ve yoksunluklarını akıl almaz biçimde gidermektedir.
Kitabın başından itibaren, içkin şiddet teması altında, kadın benliğine bir tavır sezdirilir. Kadın karakter, varlık olarak yer almaz, yokluğu ile yarattığı tsunaminin izlerinde sürünen yaşamları biçimlendirir.
Masumiyetin alt üst olduğu, çocuk safiyetinin yara aldığı bu ilk bölümler oldukça rahatsız edicidir ama yazar okuru nedenlere sürüklemekte gecikmez. Bir yandan Frank'ın bir yandan da abisi Eric'in sapkın dünyalarını izlemenin mükafatını bekleyen okur, sürpriz bir sonla karşılaşır.
Kitabın ahlakî bir önermesi yoktur. Ancak ciddi bir uyarısı vardır. İnsanın doğasını ve yaratılışın özünü bozan her şey misliyle insana dönmektedir. Taşkınlık ve şiddet olarak.
Bilimkurgu okurlarının yakından tanıdığı Iaın Banks, 1001 kitap listesinden ulaştığım yazarlardan biri oldu.
Kitaptaki şiddet içeriğinden dolayı her okura hitap etmeyeceğinden tavsiye konusunda çekimser kalıyorum. Bitirdikten sonra akılda kalıcılığı ise muhakkak olan eserlerden olduğunu belirtmek isterim. Esen kalın.
