Prometheus. Hep ismini duyduğum sadece dik başlılığı ile bildiğim sonunda kendisini tanıma imkanı bulduğum kimine göre talihsiz kimine göre örnek alınacak Yunan Mitolojisi’nin o çok bilinen isimlerinden biri. Prometheus’un kim olduğu neden Zeus tarafından zincire vurulduğunu bilmek için Prometheus öncesine de bakılması gerekmektedir. Bunları oturup burada size anlatmak istemiyorum çünkü aradığınız her yerde bulabilirsiniz. Prometheus’u başta kayaya zincirlenmesi ve karaciğerini bir kartal tarafından yenmesi, en az otuz bin kayaya zincirli kalması dolayısıyla talihsiz olarak nitelendirip haline acıyorsunuz. Fakat Prometheus ölümsüz olduğu ve geleceği bildiği için, Zeus’un bir gün o çok güvendiği tahtından indirileceğinden haberdar olduğu için çektiği acılardan memnun bir tavır içerisinde başkaldırı gösterisine memnuniyetle devam ettiğini görüyoruz. Ön sözünde Azra Erhat bu eser için politik dram türünde olduğunu söylemektedir. Çünkü bu tragedyayı canlandıran olayların hepsi bugün “hükümet darbesi” diye adlandırabileceğimiz bir eksenin çevresinde dönüyor da ondan. Efsanenin de tragedyanın da merkezi budur. Hep bir kuşağın kendinden önceki kuşağı devirip yönetim gücünü ele geçirmesidir işlenen konu. Zeus’tan önce tahtı kaba güçle ele geçirmişler. Zeus da kendinden öncekiler gibi kaba güce dayanarak koltuğunu elde etmiştir. Fakat Prometheus bunun yanlış olduğu ve önem verdiği iki olgu olan “bilinç ve özgürlük” ile akılla hükmetmenin gerektiği savunusuna sahipti. Bu yüzden Zeusla anlaşamıyorlardı. Tabii bunun yanı sıra Prometheus’un tanrılardan ateşi çalması bunu insanlara vermesi, insanlara sanatı öğretmesi, akıllarını kullanabilmelerini göstermesi durumu da söz konusuydu. Aynı zamanda Pandora kutusunun açılması da buna eklenebilir. Tüm bunlar sonucu tanrıların kurmuş olduğu düzene karşı çıktığı için zincire vurulmuştur. Tragedyanın ana konusu Prometheus’un önem verdiği iki olgu olan bilinçle birlikte kazanılacak olan özgürlüğün ideal olmasıdır. Bunun yanı sıra bugün dahi eserin geçerliliğini ve etkisini sürdürmesinin sebebi olan; kişilerin ne olursa olsun iktidar karşıtı olsa dahi kendi düşüncelerine hiçbir şekilde zincir vurulamayacak olup nihayetinde bu iktidarların düşeceği, değişeceği ve bu aykırı düşüncelerin kendini gösterip varlığını sürdürecek olduğudur. Bu arada Zeus, zorbalık ve kaba kuvvetle Prometheus'u hapseder ancak kendisi onun aklına muhtaçtır, yani aslında tutsak olan Zeus'tur şeklinde bir anlayış da tragedyaya hakimdi. Çünkü Prometheus olacakları bildiği için Zeus onun bilgisine muhtaçtı. Bu yüzdendi zaten isteğini yerine getirmemesi üzerine her gün güneşin olduğu vakitte kartalın Prometheus’un karaciğerini yiyip gece vakti yendiği ölçüde yenilenmesi. Tarihin bilinen ilk başkaldırı timsalini gösteren kahramandır Prometheus. Gerek var mıydı insanoğluna bunca sanatı göstermesine ve zincirlenmesine kayalara. Sorulması gereken soru bence gerekliliğinden ziyade buradan çıkarmamız gereken sonuç nedir olmalı zaten. Fakat yine de sevgili Aishkloys her ne kadar düşüncelerimize zincir vurulamayacağını telkin etse de bu düşüncelerimiz gün ışığına çıkmadığı sürece zincir vurulamamasının bir anlamı olduğunu düşünmüyorum. Yani ben bu düşüncelerimi özgürce ifade edemediğim sürece ne anlamı kalır bedenime ya da zihnime zincir vurulup vurulamamasının.

Zincire Vurulmuş PrometheusAiskhylos · Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları · 20197,4bin okunma

·

103 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Ebru