Hasan Âli Yücel ve Türk Aydınlanması'na Dair Bir İnceleme
Aramızda öğretmenler varsa bu kitabı mutlaka okumalılar. Şengör'ün Yücel ile ilgili çok güzel tespitleri var. Kitabın yarısı kaynaktan oluşuyor. Şengör bunu bilerek yapmış çünkü özellikle öğretmenlerin bu kaynaklara ulaşarak kendilerini geliştirebileceklerini söylüyor.
Hasan Âli Yücel'in yaptıklarına, hayat görüşüne dair ögrenmek istediğiniz şeyler varsa okumalısınız. Atatürk ve Hasan Âli Yücel ilişkisine dair notlar var. Gerçekten çok sevdim.Yücel'in çekirdekten felsefeci olduğunu ve bu sayede aslında çağının en iyi hatta çağının ötesinde bir insan olduğunu görüyoruz.Karl Popper ile fikirlerinin ne kadar yakın olduğunu, çağının filozoflarına fikir olarak yaklaştığını sürekli yazmış Şengör. 40'lı-50'li yıllarda filozof diyebileceğimiz bir eğitim+kültür bakanının olması ülkemiz adına ne denli şanslı olduğumuzu gösteriyor. Atatürk ve Yücel'in fikir birliği içinde olduğu net olarak kitapta veriliyor. Kitapta verilmese bile bunu anlamak çok mümkün açıkçası. Onlarca kitap çevirileri onun döneminde yapıldı. Bu gerçekten muhteşem bir şey. Özellikle o dönem için.
Cumhuriyet'in kurulmasından sonra bence yapılan en büyük devrimlerin başında Köy Enstitüleri geliyor. Bu o dönem dünyadaki konjonktüre baktığımızda aslında böyle bir eğitim reformu gerçekten etkileyici. Tam anlamıyla bir devrim diyebiliriz. Çünkü Türkiye'nin zaten büyük çoğunluğu köylerde yaşıyor. Devrim kökten olmalıydı. Bu çok başarılı bir şekilde yürütülüyordu. John Dewey Köy Enstitüleri'ni incelediğinde tam istediği gibi bir eğitim sistemi olduğunu söylemiştir. Bu yine ne kadar akla ve bilime inanan insanların yapabileceği bir şey olduğunu gösteriyor aslında.
Bir de bir eğitimci olarak Köy Enstitüleri'ne dair birçok şey okumama rağmen neden "enstitü" ismi verildiğini çok anlamlandıramamıştım. Ama fark ettim ki gerçek şuydu, hem pratik hemde teorik eğitim bir arada veriliyordu. Enstitüler'de okuyan çocuklar okullarını, masalarını, sıralarını kendileri inşa ediyordu. Yaparak-yaşayarak öğrenme şu an eğitim fakültelerinde sürekli vurgulanan bir kavram. Asıl yaparak-yaşayarak öğrenme tam anlamıyla bu okullarda veriliyordu. Ki oradan mezun olan insanlarla şu dönemde yapılmış röportajları izlediğimiz zaman ne kadar iyi bir sistemde eğitim aldıklarını görebiliriz.
Çocukların okula kayıt yaptırıldıkları ve mezun oldukları fotoğraflara bakınca bile değişimi anlayabiliyoruz. Kendilerine olan güven bile fotoğraflardan yansıyor.Uzun uzun yazdım ama özetle demeliyim ki Cumhuriyet, gerçekten aydın insanları çok daha iyi yerlere getiren bir devrim bence. Bu insanları belki hiç tanıyamayacaktık.
İzlemek isteyenler olursa da Yücel'in Çiçekleri isimli belgeseli izleyebilirsiniz.
Ve şunu da söylemeliyim ki, Hasan Âli Yücel klasiklerinden okuduğumuz kitapların ilk giriş sayfasını mutlaka okuyalım. Yücel'in fikirlerini biraz da olsa okumuş oluyoruz. Oğlu Can Yücel'in de şiirinde dediği gibi "Çağın en güzel gözlü maarif müfettişi"...
Celal Şengör
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.