Kalkülüs’ü İlk Kim Buldu?
Bilim tarihinin en tatsız tartışmalarından birisi Newton ve Leibniz arasında geçmiştir.
Newton ve Leibniz, 1660 ile 1690 yılları arasında, birbirinden tamamen bağımsız olarak, yeni bir matematik biçimi tasarladılar. Sonucunda ikisi de diğerinin tam olarak aynı fikre sahip olduğuna inanamadı. Yeni yöntemleri, bir şeyin zamanla ne kadar değiştiğini ölçmelerini sağladı.
Çalışmalarının iki bileşenini bizler günümüzde türev ve integral olarak biliyoruz. Her ikisi de çığır açan teorilere imza atmış iki matematikçiydi. Ama tarih kitaplarına ilk kimin adı yazılmalıydı? Özellikle Newton İngiliz ve Leibniz Alman olduğu için bu önemli bir sorundu. İki ülke o dönemde birbirleriyle pek iyi ilişkiler içinde olmadığından, sansasyonel keşifleri zaman içinde ulusal bir gurur meselesi haline geldi.
Newton, Leibniz’e 1676’da yeni yöntemini şifreli bir biçimde açıklayan bir mektup göndermişti. Kullandığı şifrenin çözülemez cinsten olduğu düşünülürse muhtemelen biraz da bu mektubu boy göstermek adına yollamıştı. Ancak bu mektup kalkülüs savaşlarının merkezinde yer aldı.
Newton, Leibniz’i fikirlerini çalmakla suçladı. Bunu bilim tarihindeki en tatsız tartışmalardan biri takip etti. Leibniz kendini savunan bir kitap yazdı ve dönemin en ünlü bilim kurumu olan Royal Society’den yardım istedi. Dernek, hangisinin teoriyi önce bulduğunu belirlemek için bağımsız bir araştırma başlattı.
Ne yazık ki, soruşturma hiç de bağımsız değildi. Newton o sırada bu derneğin başkanıydı. Komite gerçekte hiçbir şey yapmadı. Newton gizlice raporu kendisi yazdı, doğal olarak yeni yöntemi kendisini icat ettiğini, Leibniz’in de yenilgisini kabul etmeyi reddeden bir hırsız olduğunu kaleme aldı.
Rapor elbette hiçbir şeyi çözmedi. Leibniz, Royal Society’nin raporuna bir yanıt vererek itibarını savundu. Ancak Leibniz’in 1716’daki ölümünden çok sonrasına kadar tartışma devam etti. Günümüzde Newton’un gerçekten de ilk önce teoriyi bulduğunu biliyoruz.
Ancak o zamanlar Leibniz, matematik hakkında henüz hiçbir şey bilmeyen yirmi yaşında bir gençti. Yine de Newton’un fikirlerini çalmamıştı. Birkaç yıl sonra aynı teoriyi ortaya atma da sadece şansı yaver gitmişti.
·
138 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.