Borges serisinden bir öykü derlemesi bu. Jorge Luis Borges Hawthorne’un en güzel öykülerini seçmiş ve bu kitapta bir araya getirmiş. Kitap birbirinden tür olarak farklı 5 öykü içeriyor. Genel olarak alegorik anlatımın öne çıktığı öyküler, ancak her birinde sembolizmin kullanımı da, mesajın aktarım tarzı da oldukça farklı. Öykünün sonunun baştan açık edildiği ve gizemin ortadan kaldırıldığı bir tarz deniyor Hawthorne ve okuyucusunu semboller ile hikayeye bağlamaya çalışıyor. Yazım tarihlerini bilmiyorum ancak birbirinden farklı dönemlere aitmiş ve Hawthorne’un edebi gelişimini yansıtıyorlarmış gibi hissettim okurken. Hawthorne’u Kızıl Harf’i ile tanıyan ve beğenen bir okur olan benim için cazip öyküler değiller. Ancak yine de her bir öyküde beni çeken bir yan var: Wakefield, herhangi bir sebep yokken, işe gider gibi çıktığı evini 20 yıl boyunca terk eden garip bir adamın öyküsü. Kendi evine komşu sokakta yaşamaya başlayan, tanınmamak için kılık değiştiren ve bu 20 yıl boyunca karısını gizlice takip eden takıntılı ve huzursuz bir adam bu Wakefield. Bir gün aklına esip evini terk ediyor, 20 yıl sonra ise hiçbir şey olmamış gibi gülümseyerek kapıyı çalıyor. İnsanoğlunun anlaşılmaz karmaşıklıktaki doğası üzerine, sevimli bir hikaye. Büyük Taş Yüz’de masalımsı bir anlatıma başvuruyor Hawthorne. Köyün karşısındaki dağda açıkça seçilen yüz silüeti üzerinden değerler karşılaştırması yapıyor. Bu silüete sahip başarılı kişinin bir gün köye geleceği efsanesi ile beklenti içindeki köy halkı, sırasıyla yöreden çıkmış ve meşhur olmuş zengin bir adamı, bir askeri, bir politikacıyı ve en son bir şairi bu büyük ve gizemli ünvana layık görüyor. Görüyor ama her birinin başka kusurları olduğunu anlaması da uzun sürmüyor. Yanı başlarındaki değeri, dürüst ve inançlı rahip Ernest’i en sonunda fark ediyorlar. Oldukça sembolik anlatımında Hawthorne, kendi inanç dünyasının da etkisi ile, uhrevi değerleri dünyevi kazançlarına yeğ gördüğünü paylaşıyor okuyucusuyla. Ateşe verilen dünya benim en ilginç bulduğum öykü oldu. Yine son derece sembolik bir anlatımla bir nevi cehennem tablosunun içine davet ediyor okuyucuyu: Eskimiş ve değerini yitirmiş şeylerin altında ezilmiş insanlık, büyük bir şenlik ateşinde kendine yük olan sembolleri yakmaya başlar: önce taçlar, madalyalar, ünvanlar gider ateşe, sonra varlıklar; zira amaç aileden gelen zenginlikle gelen ayrıcalıkların kökünü kurutmaktır. Ancak büyüyen ateş cesareti arttırır, ortak amaç yok olur ve herkes, kendi inancına göre reddettiklerini atmaya başlar ateşe: sanat eserleri, konutlar, kıyafetler, bilimsel araştırmalar, kitaplar ve en nihayetinde kutsal kitaplar boylar ateşi. Yeni bir dünya hayali, eski dünyanın kazanımlarını da yıkan bir enkaza dönüşür. Sınıfsız bir toplum ve eşitlik söyleminin insanların bireysel tutkuları altında ezileceği, geniş katılımla başlayan bir değişim rüzgarına yön verilemeyeceği ve önünün alınamayacağı öngörüleri ile etkileyici. Bay Higginbotham’ın başına gelenler, korku faktörü içermediği halde Poe’nun tarzını hatırlatan bir polisiye. Genç satıcı Dominicus Pike dedikoduların peşinde bir cinayet öyküsünü çözmeye çalışıyor. Rahibin Kara Peçesi ise inançlı bir hristiyan olan yazarımızın alegorik bir toplum eleştirisi: Cemaatinin karşısına bir gün aniden kara peçe ile çıkmaya başlayan rahibin giderek dışlanması ve yalnız kalması konu edinilen. Bir yönü ile bize de tanıdık: Siz peçem yüzünden benden kaçtınız, halbuki ben önyargılı sizlere bakarken birer kara peçe görüyorum yüzlerinizde! Mesele peçe değil, ama farklı olmanın toplumca dışlanması -bizdeki yaygın söylemiyle mahalle baskısı- eleştirisi. Başta söyledim, benim için hiçbir öykü tek başına cazip değil. Ancak din-toplum ilişkisi üzerine samimi şekilde kafa yoran 1800lerden bu büyüğümüzü okumak ve o dönemin toplumunu, değerlerini, bugüne göre farklılıklarını gözlemek hiç de fena gelmedi.

Büyük Taş YüzNathaniel Hawthorne · Dost Kitabevi · 2014142 okunma

·

190 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.