Gerçekten de Spinoza, sadece on yedinci yüzyıl düşüncesinin değil, fakat bir bütün olarak düşünce tarihinin en etkili, ama bir o kadar şaşırtıcı ve paradokslarla dolu düşünürü olmuştur. Felsefede onunki gibi hem beğenilen hem de dışlanan çok az sayıda eser olmuştur. Gerçekten de onun eserleri, elbette başta Etika olmak üzere, hem hayranlık uyandırmış hem küçümsenmiş, hem iyi incelenmiş hem de görmezden gelinmiştir. Spinoza'nın kendisi de bir yandan bir bilge olarak yüceltilirken, bir yandan da kurulu düzeni ya da düşünceyi tehdit eden bir şeytan gibi dışlanmıştır. O, sözgelimi din alanında kimileri tarafından sinsi bir ateist, kimileri tarafından da derin bir mistik olarak görülmüştür. Yahudiler onu zavallı ve aciz bir isyankâr olarak görüp cemaatten aforoz ederken, pek çok insan da onun kafayı Tanrı'yla bozduğunu düşünmüştür. Aynı ikilik onun siyasal fikirleri için de geçerli olmak durumundadır. Gerçekten de o, aynı zamanda hem çok radikal, ilerici bir düşünür, hem de muhafazakâr biri olarak görülmüştür.
Sayfa 281
·
29 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.