Conrad'ın diğer öykülerinde vazgeçmediği edebi izlenimciliğin bu romanda da fazlasıyla yer bulduğu görülüyor. Dış dünyadaki varlığın bir önemi ve gerçekliği yoktur bu anlatılarda. Kişide bıraktığı izlenim ve çağrışımları öne çıkararak, dış dünyadaki bütün nesneleri anlatının ‘hayal izlenimi’ olarak karşımıza çıkarır. Anlamın soyutluğu bu sebeple metin dışı edilir çünkü bir anlatıda kapalılığın tercih edilmesi daha farklı düşünceleri kendisine çekmesiyle açıklanabilir. Empresyonizmin önemli temsilcilerinden Rilke, Joyce, Rimbaud, Proust gibi yazarlar, sanatın hayalden tabloya, tablodan yazıya olan eğiliminin en iyi örnekleri olduğunu biliriz. Direksiyonun sadece yazarın zihin dünyasına ait olduğunu gözlemlemek hoş bir şey... Okuyucunun zevkini yansıtan New York Times Bestseller modelini dışarı atarak tamamen öznel bir metin oluşturulması, beğenilmeyen eser olsa bile muhakkak takdir edilmeyi hak eder. Bugün, Dan Brown, Grange, Palahniuk gibi yazarları beğenmemek mümkün değil... Çünkü okuyucunun istek ve beklentileri formüle edilmiş, ezberlenmiş, psikolojik boyutu çok iyi hesaplanmıştır. Yazarın kendi öznel dünyasından çıkmak zorunda kaldığı durumlardır bunlar. Mükemmeldir, bir çırpıda okunabilir. Büyük bir kitle tarafından zevkle okunur. Ve sonunda tüm popülist muhibbanı gibi tarihe karışarak unutulmaya yüz tutarlar. Bu noktanın ayırdına daha güçlü varabilmek için Ruskin okumalarının önemli olduğunu düşünüyorum... Lord Jim... Her çocuğun düşlerini süsleyen kahramanlık öyküleri onu denizlere çağırarak büyük ve çileli bir yolculuğun zeminini hazırlar. Eğitimle başlayan macera tutkusu, kahramanlık hevesini doyuracak fırsatlarla karşılaştırmaz onu. Maceraya yelken açan Lord, kâh Patna Gemisinde, kâh ilkel yerlilerin arasında, kâh Müslümanları Hac yolculuğunda taşıyan bir gemide bulur kendisini. Eser boyunca anlatıcı Marlow'un gözlem ve çıkarımları üzerinden Lord'un varoluş sancılarına tüm detayıyla şahit oluruz. Ki bence Romanı ayakta tutan anlatıcının bu devreye girişleri olmalıdır. Aforizmavari dokunuşların epey uzağında, sadelik ve iddiasızlıkla bezenmiş ama güzelliği ifade eden bir anlatı Lord Jim… Jim'in sıçrayışları maceralarındaki sonuç kısmıyla açıklanabilir belki de. Yarım milin etrafında sıkışıp kalan bir insanı düşündüğümüzde iki seçenek belirir; Crusoe olmak ya da Crusoe olmamak. İkincisi gerçekleştiğinde Maceralar, kahramanlıklar, yeni heyecanlar hiçbir sonuç vermeyecektir. Jim'in ahlaki kimliğini ateşten kurtarma çabaları, bu bastırılmanın içerisinde yitirilir... Hikaye seyrinin kahramanın hatırlayış durumuna göre aniden değişmesi konudan sapmayı tetiklediğini belirtelim. Anlatımın ileri geri biçimindeki savrukluğu ve duygulanımların eksikliği gereğinden fazla uzatılmış bir roman kanısını oluşturduğunu söyleyebilirim.

Lord JimJoseph Conrad · İş Bankası Kültür Yayınları · 2017264 okunma

·

128 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.