Büyük Selçuklu sultanı Melikşah'a arz edilen eser. Yaklaşık olarak 1092 yılında bitirildiği tahmin edilmekte. Eser, hükümdara yönetmenin temel ilkeleri üzerinde nasıl dikkatli durması gerektiği hususunu kıssadan hisse metoduyla anlatmaktadır. Eser ağırlıklı olarak bâtınîlik hareketleri ve bunlarla mücadele yöntemleri üzerinde durmaktadır. Büyük vezirinin kendisi zaten Hasan Sabbah'ın bir fedaisi tarafından katledilmiştir. Dolayısıyla vezir bu hareketler üzerinde durmakta kendi canıyla ödemesi ile göstermektedir ki haksız değildir. Fâtımîler'in idaresi, nüfuzu ve iran'da yaşanan iç karışıklıklar, ayaklanmalar özellikle şiilik üzerinde temellenmekteydi. Dolayısıyla sünniliğin tekrar diriltilmesi ve baskın bir şekilde bölgeye hakim olması vezirin öncelikleri arasında olmuştur. Nizamiye medreseleri, bu girişimin en belirgin özelliğidir. Daha sonra ise adalet kavramı eserin ağırlığını oluşturmaktadır. Tebaaya karşı sultan adaletli davranmalı ve kendi görev, makam verdiği kişilerin bu hususa riayet etmesi gerektiğini şiddetli bir şekilde, defalarca başka başka sultanlar, sasani döneminden kalma hikayeler ile vurgulamaktadır. Ondan sonra ise makama getireceği kişilerin seçimi ve yönetilmesi, onların idare edilme biçimleri üzerine uzun uzadıya hikayeler anlatır, bu hikayeler bir çoğu yarı gerçek yarı efsane olarak karşımıza çıkar. Hadislere göndermelerde bulunur, eski sasani gelenekleri ile eski islam halifelerinin hikaye örgüleri iç içe geçer. Vezirin bakış açısını günümüzden yorumlarsak, vezir genel olarak mizojinisttir yani kadın düşmanıdır. Kadınlardan kesinlikle ve kesinlike fikir alınmaması gerektiğini, kadınların krallıkları mahvettiğini, yok ettiğini belirgin bir şekilde vurgulamaktadır. Melikşah'in eşi Terken Hatun ile sorunlar yaşadığı bilinen tarihi olgulardandır. İlk anti-komünistlerdendir. Şaka değil, Mazdek hikayesi bir ölçüde Mazdek'in erken dönem komünizm yönetimi kurmayı amaç edindiğini belirtmekte ve eşitliğin gerektireceği zararları, bunları önlemek için yapılması gerekenleri belirtmektedir. Gerçekten mazdek hareketi eşitlikçi bir hareket mi ? Henüz buna dair bir okuma yapmadım ama siyasetname'de buna dair çok ilginç detaylar var. Keyifle okudum. Vezir, selçuklu devleti'nin kurumsallaşmasında çok önemli bir yere sahiptir ve siyasetname aslında kurumsallaşmanın nasıl şekillendiğinin bir krokisidir. Kısacası okuyun, okutunuz.

SiyasetnameNizamülmülk · Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları · 20183,497 okunma

·

128 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Helbest