Peyami Safa'nın psikolojik tahlil açısından fevkalade iş başardığı bir eser daha: "Bir Akşamdı". Aslında romanın ismi bile meseleyi özetliyor. Bir Akşamdı... O "bir akşam"lar yok mudur ki hayatımızın akışını hiç umulmadık bir rota üzerinden değiştirmeye muvaffak olmasın. Hele ki insanlığın en buhranlı dönemi olan ve muhtemelen artık son bir dönem olan bu buhran çağında? Evet, üstad insanlığın yirminci asrın başlarında içine henüz girmiş olduğu bu buhran çağının en kargaşalı zamanlarından bize sesleniyor. Millî Mücadele dönemi... İstanbul ve Anadolu ayrımı her çağda mevcuttur. Coğrafyadan ziyade mananın ve mistik bir hususun neticesi olan bu ayrım bilhassa Osmanlı döneminde kendini açığa çıkarır. Ve bu ayrım sadece sınırlarda, kültürlerde, yaşam tarzlarında değildir. Bu ayrımın en şiddetli halleri bireylerin kafasının içinde, psikolojilerinde tezahür etmektedir. İşte yazarımız bu hususa her eserinde olduğu gibi Bir Akşamdı romanında da değinmektedir ve müthiş isabetli tespitlerde bulunmaktadır. Meliha'nın İzmit'ten İstanbul'a gelişi bu ayrımın ince meselelerinden birinden kaynaklanır: Yaşamak arzusu... Fakat nasıl, ne için, ne uğruna yaşamak? İşte bu soruların cevabı meçhuldur zira Peyami Safa'nın da dediği gibi "Sergüzeştin ne pusulası, ne haritası vardır!" Bu sebeple bu roman Meliha'nın İzmit'ten İstanbul'a gidişiyle alakalı gelişmelerin değil, kendinden bir başka kendine gidişinin hikâyesidir. Meliha tek başına mıdır bu yolculukta? Hayır. Onu bu yolculuğa çıkaran bir erkektir. Kamil isminde bir Osmanlı zabiti. Evet, o Kamil ki Meliha'nın da dediği gibi onun ilk hocasıdır. Fakat Cevat da Kamil'in kötü bir hoca olduğu konusunda haksız değildir. Meliha'nın tutkularını ve en derin hakiki kimliğini ortaya çıkaran bu hoca zikredilen işte usta bir karakterdir. Kötü olması başarısız olmasından değil, neticelerin Meliha'daki saflığı bozmasından ileri gelir. Ama Meliha da zaten yaşamak arzusunda değil midir? Bir Akşamdı romanıyla Peyami Safa bize yirminci asrın insanlık dramlarından biri olan, tutku peşinde koşanların değerlerini yitirmesi meselesinde muhteşem bir panorama çizmektedir. Bu romanda aşkı, tutkuyu, aldatmayı, aldatılmayı, yalanları hülasa insanlığın buhranını okuyoruz. Fakat ne kadar anlıyoruz orası meçhul...

Bir AkşamdıPeyami Safa · Ötüken Neşriyat · 20201,799 okunma

·

318 görüntüleme

Mine Akkaya

@AkkayaMine ·

27 Ağustos 2023 21:41

Emeğine, kalemine sağlık çok güzel bir inceleme olmuş 👏👏👏

Ahmet Emir Özdemir

@ahmtmirozdmir ·

27 Ağustos 2023 22:21

Teşekkür ederim 🙃

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.