Genel olarak ironi yüklü bir hava içinde kaleme alınmış olan yapıt dış görünüşüyle ve biçimsel yapısıyla ya da başlıği ve alfabetik düzen içinde sunulmuş olmasıyla bir sözlük görünümündedir, ancak bir sözlük olarak değil de başlı başına bir metin olarak okunabilecek niteliktedir. Gerçi bazı tanımlar herhangi bir sözlük yapısına uygun türdendir, ama genel olarak tanımların türdeş nitelikte olmadığı ya da böyle sunulmadığı da bir gerçektir. Bazı girişlerin karşılıkları görece olarak uzun tutulmuşken (sözgelimi Abélard, demiryolları, kuğu, şampanya) bazılarınınki çok kısa verilmiştir (söz- gelimi Almanlar, bakalorya, Racine). Genel olarak bir sözlükte her giriş bir anlamsal eşdeğeriyle karşılanır ya da açıklanır; oysa Flaubert'in sözlüğünde beklenen tanımlar değil de bunların yerine geçen ve gerçek tanım süsü verilmiş karşılıklar, yargılar, halk arasında yaygın olan yanlış kanılar, saçmalıklar vardır. Flaubert hinzirca bir tavırla gerçekleştirmeye çalıştığı amacına ulaşmış gibidir bu yapıtla; anlamsal açıdan okura yardımcı olacak herhangi bir dayanak noktası sunmadığı için onu tanımlar karşısında yalnız bırakmış, kendi kendine karar verme durumunda bırakmış, bocalamasına ortam hazırlamıştır; okur, tanımları hiç çekinmeden benimsesin mi, bunlara katılsın mı yoksa kuşkuyla mı yaklaşsın bilemez. Flaubert'in de zaten sinsice yapmak istediği budur. Gerçekten de Eylül 1850'de arkadaşı Bouilhet'ye Şam'dan yazdığı mektupta "Sözlük'ü düşündüğüne iyi ediyorsun" der; ardından bu kitaba bir önsöz yazılması gerektiğini ekler; burada Sözlük'ün, insanları geleneklere, düzene, genel uzlaşmaya yeniden bağlamak amacıyla hazırlandığı belirtilecektir; ve bu öyle biçimde hazırlanmalıdır ki okur kendisiyle alay edilip edilmediğini anlayamasın. Görüldüğü gibi Flaubert bir tür intikam almaktadır adeta burjuva dünyasından bu saçmalıklar kitabı'nda. Nelere yer vermemiştir ki bu sözlükte: Sözgelimi Fransızcadaki sözcüklerin cinslerine (eril/dişil) bağlı yanlışlıklardan (Karakurbağası (le crapaud]. Kurbağanın [la grenouille] erkeği) tutun da yanlış sözcük kökenlerine (Flamankuşu [flamant]. Flandre'dan geldiği için böyle adlandırılmış kuş) ya da özellikle egzotik nitelikli yabancı kökenli sözcüklerin yanlış karşılıklarını varıncaya kadar bir yığın tuzak hazırlamıştır okura Flaubert Yerleşik Düşünceler Sözlüğü 'nde.

Yerleşik Düşünceler SözlüğüGustave Flaubert · Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları · 2017527 okunma

·

23 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.