Umberto Eco 'nun romanı, post yapısal bir şekilde metnin doğayı etkileyebileceğini, gerçekliği değiştirebileceği tehlikesinin var olduğunu anlatıyor sanki. Romanda, metin, doğanın bir taklidi değil, doğanın kendisi olarak tasvir edilir. Metin, gerçekliği şekillendirme ve dönüştürme gücüne sahiptir.
Romanın ana karakterleri, bir komplo teorisi hakkında bir kitap oluşturmaya çalışan bir editör olan Belbo ve onun yardımcısı olan Diotallevi'dir. Belbo, tamamen uydurma olan bu komplo teorisini, yayıncılık kariyerini ilerletmek için bir hile olarak kullanır. Ancak, kitap, irrasyonel çevrelerde yankı bulur ve çok tehlikeli bir geri dönüşü olur. Çünkü uydurma gerçek olur?! Ama bu bir Eco-Roman'dır ve metin içindeki metin ile biz okuyucuları Umberto'nun uzmanı olduğu #göstergebilim'e davet etmekte, aslında kendi anlamlarımızı bulmamızı istemektedir.
Foucault Sarkacı metinin doğayı etkileyebileceğini, gerçekliği değiştirebileceği tehlikesinin var olduğunu anlatır gibi görünmektedir. Aslında insan ürünü olan metin doğayı taklit eder doğa metini değil. Fakat bu kitapta Umberto doğa-metin köken hiyerarşisini yapısöküme uğratıp ters yüz ederek metinin doğanın önüne geçmesiyle oluşacak irrasyonaliteye mübalağa sanatı ile ironi yaparak vurgu yapıyor (Eco burada çok kolaya mı kaçmış? Sadece bir post-yapısalcılık eleştirisi ile mi karşı karşıyayız? Yoksa başka bir şey mi var? Fakat metinde anlam olmaması olarak yanlış anlaşılan post yapısalcıların metinde sır olmaması kavramı; burada Belbo'nun komplo teorisinin yegane sırrının aslında hiç bir sır içermemesi olarak Umberto Eco tarafından kurgulanmasıyla post-yapısalcılara yapılan haksız eleştirilere de parmak sallandığını çıkartabiliriz. Evet, kendisinden beklendiği üzere Eco hiç de kolaya kaçmamış; hem post-yapısalcıların hem de onları eleştirenlerin eleştirisi olarak çift taraflı bir eleştiri ile karşı karşıyayız!): Tamamen uydurma olan bir komplo teorisi yazın dünyasına sunulduğunda irrasyonel çevrelerde yankı buluyor ve çok tehlikeli hatta canice bir geri dönüşü oluyor bu yankının. Polisiye akımı etkisi de yazarların bir anda kendilerini irrasyonel düşüncenin 500 yıllık tarihinin labirentinde detektiflik yaparken bulmalarında görülüyor. Romanda, Kabala, simya, Tapınakçılar, Gül-Haç gibi gizli öğretiler ve bunların günümüze uzanan etkileri ele alınıyor.
Sonuç olarak, Foucault Sarkacı, irrasyonel bir metnin yaygınlaşıp bir de modern çağın rasyonel güçlerini kullanıp medyatikleştiği ölçüde irrasyoneliteyi çevresinde toplayacağı hatta çoğaltacağı tehlikesine dair bir uyarı niteliğindedir. Roman, metnin gücünün farkında olmanın ve onu sorumlu bir şekilde kullanmanın önemini vurgulamaktadır.
