“Hüsranların Kralı Lear”
Artık bir inceleme yapmam gerekiyordu, evet...
William Shakespeare in 
Kral Lear trajedisini seçtim. Aynı zamanda 
Adam Phillips in 
Kaçırdıklarımız adlı kitabı eşliğinde bahsedeceğim.
Adam Phillips, kitabın ‘hüsran üzerine’ bölümünde bu trajedi üzerinden hareketle çeşitli tespitler yapar.
Shakespeare’in bu trajedide üzerinde durduğu konu, ‘hüsrana uğradığımızda ne yaptığımız ve hüsranın bize ne yaptığı’dır.
Kral Lear, ülkesini üç kızı arasında paylaştırmaya karar verir (sırasıyla Goneril, Regan ve Cordelia). Ardından sorar, ‘Söyleyin kızlarım…/Söyleyin bakalım, hanginiz en çok seviyor beni?’’, Goneril ve Regan oldukça abartı ve övgü dolu sözlerle sevgi gösterisinde bulunurlar. Fakat en küçük kızı Cordelia, –kralın en çok sevdiği kızı- ‘’Efendimizi sevmem gerektiği kadar seviyorum./ Ne daha çok ne daha az.’’ cevabını verdiğinde Lear, Cordelia’nın kendinden istenileni reddetmesi karşısında duyduğu öfkeyle kızını hilekarlıkla suçlar: ‘’Görelim, açıksözlülük dediği gurur koca bulsun ona!’’ Çeyizinin gururu olacağını ve kocayı da o yolla bulmak zorunda kalacağını söyler.
Lear, öfke nöbeti geçiren yaşlı bir adamdır; Cordelia ise babasının emrine karşı gelip, ‘’Dikkat et sözlerine, ayağına gelen kısmeti tepebilirsin.’’ der ve kendi bildiğini okuyarak ailesinden olur.
‘’Zaman ikiyüzlülüğün gizlediğini/ Nasıl olsa bir gün ortaya çıkarır/ Kusurlarını örtenin sonu nasıl olsa utançtır/ Talihiniz açık, keseniz dolu olsun!’’
John Berryman, Cordelia’daki hafif aşırılıkla (kendi hisleriyle kıyaslayınca kız kardeşlerinin baba sevgisi konusundaki abartılı cevaplarına bakışındaki küçümsemesinin aşırılığı) Lear’ın ona karşı duyduğu dizginlenemez öfkenin bariz çiğliği arasındaki mükemmel paralellikten bahseder. Lear, Cordelia’nın duruşunda öfkeli değilse de zorbaca bir şey bulunduğunu ima ederken haksız değildir (kişi kendinden bilir işi). İlk perdede ikisi de birbirinin fikrini değiştiremez.
Cordelia açık sözlülükle konuşur ama Lear’a göre sözleri kibirlidir. Zorbanın bakış açısından istediğinin verilmemesi kandırılmaya tekabül eder. Bu bir kandırmacadır, çünkü Lear Cordelia’nın istediğini kendisine sunma gücünü elinde tuttuğunu varsayar, doğru ya da yanlış. Zorba talep ettiği şeyin mevcut ve verilebilir olduğunu düşünür (bir şeye hakkı olmak-tanımı gereği o şeyin gerçekliğinin sorgulanmamasını gerektirir-) Yani ortaya bilindik bir tablo çıkar: Cordelia Lear’ı kandırmaz, ama Lear kendini kandırılmış hisseder. Cordelia Lear’a istediğini vermiyor olabilir ama yaptığı şey onu kandırmak değildir. Cordelia’nın bakış açısına göre asıl kandırmaca kız kardeşleri gibi boyun eğmektir. Onun yaptığı Lear’ın iddiasını -aşırı sevgi talebini- boşa çıkarmaktır ve Lear da bu yüzden oyuna geldiği hissine kapılır. 
Sigmund Freud bunu, ‘’Sevgi talebi her zaman sevgi konusunda bir şüphe içerir ve tüm şüphelerin temelinde de sevgi şüphesi yatar.’’ şeklinde açıklar.
Stanley Cavell ‘’Sevgiden Doğan Sakınım’’ adlı yazısında şöyle der, ‘’Tragedyayı doğuran şey, dünyanın bizi değişime maruz bırakmasına izin vermektense, onu katletmeyi yeğlememizdir. Başkalarının bizi değiştirmesine müsaade etmektense, her şeyi yok etmeyi yeğleriz. Birinci perdede değişime maruz kalmaktansa, dünyayı katletmeyi tercih eden Cordelia değil Lear’dır. Bu hepimizin deneyimlediği ve deneyimlemeye devam ettiği bir durumdur. Biri sizi hüsrana uğratıyorsa, ona değer verdiğinizi bilirsiniz. Lear en çok Cordelia’yı sevdiği için onu en çok üzen Cordelia’dır ve oyunun sonunda da Lear en büyük kaybının o olduğunu farkeder.’’
Cordelia’nın sürülmesi üzerine, krallık iki kız kardeş arasında paylaştırılır. Çok geçmeden ülkedeki iktidarlarını elinde tutmak isteyen Goneril ve Regan, önce babalarına, sonrasında eşlerine devamında da birbirlerine ihanet ederek trajik sonu hazırlarlar. Lear, yaşananlar üzerine Cordelia’ya karşı derin bir utanç içindedir. Durumu öğrenen Cordelia, babasına ve krallığına yardım etmek için harekete geçer. Fakat kız kardeşlerinin oyunuyla öldürülür. Bunun üzerine Kral Lear da Cordelia’nın ölümüne dayanamayarak yaşamına son verir.
Shakespeare’in yine birçok esere ilham kaynağı olmuş başyapıtlarından sadece biri. Kendine has tarzı ve ifadeleriyle okurken yine çok keyif aldım. Bu tür oyunları okumayı seviyorum, siz de tür olarak hoşlanıyorsanız tavsiye ederim.
··
2 artı 1'leme
·886 görüntüleme
ay elim koptu 
1000Kitap
Shakespeare'den esinlenerek yapılan Uzakdoğu filmi aynı konuyu işliyor. Baba iki yağcı oğlu ve ufak oğlu arasında ülkesini ölmeden pay eder. İlk iki oğlan bunu memnuniyetle karşılarken ufak oğlu eleştirir babasına olan sevgisinden dolayı. Ve evlatlıktan reddelilir. Shakespeare tadında bir dram:
amazon.de/Ran-Masterworks...
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.