Spoiler Alert!
"Cockney dilinde bir deyiş vardır.'Uqueer as as clockword orange'. Bu deyiş, olabilecek en yüksek derecede gariplikleri barındıran kişi anlamına gelir.
Anthony Burgess tarafından yazılmış bu başyapıt (başyapıt olarak nitelendiriliyorum çünkü yozlaşmış bir toplumu bu denli keskin çizgiler ve betimlerlerle anlatan, felsefi ögeler barındıran ve insanın saatlerce düşünmeye iten bir esere sadece roman gözüyle bakmak ayıp olurdu) baş kahramanımız Alex'in gözünden içinde bulunduğu toplumu, o toplumu yöneten iktidardaki kimseleri, iyi ve kötü kavramlarını bize aktarıyor.
Alex 15 yaşında ve kendilerini şiddete, vahşete, itmeye, kakmaya adamış bir grubun lideri. İnsanlara dayaktan kan kusturuyorlar, kadınlara tecavüz ediyorlar, insanların mallarını yağmalıyorlar. Ve elbette sonunda bir yerde duvara tosluyorlar. Fakat aralarından yakalanan ele başımız Alex oluyor. Daha sonra, tıkıldığı hapishanede, mahmukları topluma iyi bireyler olarak geri kazandırmayı amaçlayan bir deneye tabi tutuluyor.
Fakat, Alex iyi tarafta olmayı istediği için kötü eylemlere son vermiyor, iyiliği seçmeye zorlandığı için son veriyor.
Dahası, Alex iyi bir eylemde bulunma seçimi yapmayı öğrenmemiştir, onu sadece bedeni öğrenmiştir. Çünkü her kötü bir eylem gerçekleştirdiğini düşündüğünde, tedavi süresince aldığı ilaçlar nedeniyle mide krampları, bilinç kaybı, acı gibi semptomlar gösteriyordur.
Burgess kitap boyunca, bizlere insanı insan yapan özün, özgür irade olduğunu anlatmakta. Dahası, aldığımız kararlar ve kendi iyi ve kötü kavramlarımız yerine bize belirlenen fikirler ve iyi/kötü kavramları empoze edilirse insan olmaktan çıkıp otomatik makinelere dönüşeceğimizi anlatmaktadır.
Son olarak kitabı Freudcu bakış açısıyla değerlendirmek isterim. Kitabı okurken yer yer Alex'in idinin ve süperegosunun arasındaki çatışmayı görmek mümkün.
Alex çoğu zaman bilinçsiz,içgüdüsel bir dürtüyle hareket ediyor ve bunu id olarak anlandırabiliriz. Şiddet eğilimini ve hazcı arayışını buna örnek verebiliriz. Diğer taraftan, uygulanan tedavi yöntemi süperegoyu yani toplum tarafından belirlenmiş ahlaki standartları ve idalleri simgeliyor. Bu iki kavram arasındaki zıtlığı dengeleyen kuvveti de ego olarak görmek mümkün.
Ego ve Id
Sigmund Freud
·
61 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.