Proust’un “Kayıp Zamanın İzinde” adlı eserinin birinci cildi olan “Swanlar’ın Tarafı”na geç de olsa veda ettik. :) Okurken sık sık uykum geldi çünkü yarı uykulu bir romandır kendisi. :) Proust Bey, hayal ile hakikat alemini hep bir çatışma içerisinde vermiş; rüya alemi, bilinçaltı ve bilinç dünyası gibi çeşitli soyut kavramları, tinsel zaman doğrultusunda sunmuştur.
Eserde postmodern tekniklerden özellikle bilinç akışı ile geçmiş, an ve gelecek eş zamanlı olarak verilmiştir. Bergson’un zaman anlayışı da böyle değil miydi zaten? Dış dünyada akıp giden gerçek zaman ile geçmişi, anı ve geleceği aynı anda yaşayabildiğimiz -istediğimiz gibi ileri ve geri sarabildiğimiz- içimizdeki zaman… Eserde de kronolojik sıralamayı gözetmek mümkün değil daha çok anakronizme göre yazılmış. Aradaki geçişler için nesneleri kullanan yazar, bir kurabiyenin tadıyla çocukluğuna, oradan da eski eşyalara ve sokaklara inerek geçmişe yolculuk yapmış.
Yapıtı karekter mi yoksa yazar mı anlatıyor belli değil. Bu da postmodern bir özellik. Hangi olayın nerede ve ne zaman geçtiği belli olmamakla birlikte belirsiz zaman ifadeleri yoğunlukla kullanılmıştır.
Velhasıl kelam:
Ne içindeyim zamanın,
Ne de büsbütün dışında;
Yekpare, geniş bir anın,
Parçalanmaz akışında.
-Tanpınar
