BİR BİLİM KURGUDAN ÇOK DAHA FAZLASI
NOT: Elimden geldiğince kitabın arka kapağında yazan özetin dışına çıkmamaya gayret göstererek spoiler vermemeye çalıştım. Keyifli okumalar dilerim!
Köpek Kalbi, mizah yeteneği ve keskin yergileriyle tanınan Rus yazar Mihail Afanasyeviç Bulgakov tarafından 1925-1927 yılları arasında, Sovyetler Birliği'nde komünizmin gevşediği bir dönem olan Yeni Ekonomi Politikası (Kitapta NEP olarak kısaltılır.) zamanında kaleme alınmıştır ve ilk kez bir dergide tefrika edilmiştir. Eser, Sovyetler Birliği'nde sansür ve baskılar nedeniyle uzun süre yayımlanamamış ve yazarın ölümünün ardından ancak 1987 yılında, Amerika'da tam metniyle yayımlanabilmiştir.
Dikkat çekici bir edebi muhayyilenin eseri olduğu her halinden belli bu kısa romanın bir bilim kurgudan, bir distopik kurgudan öte bir hiciv olduğunu gözler önüne sermek adına öncelikle hülasa içeriğinden bahsetmek istiyorum:
Kitap, Yeni Ekonomi Politikası zamanında yaşayan Şarik isminde (Bu isim, biz Türklerde köpeklere konulan Karabaş, Kont; kedilere konulan Pamuk, Mıncır, Boncuk gibi yaygın bir isimdir.) bir sokak köpeğini anlatır. Şarik her sokak hayvanı gibi mütemadiyen şiddete uğrar. Bir gün bir aşçı tarafından üstüne kaynar su dökülmesi sonucu sol böğrü haşlanan Şarik, yemek aramaya çıkamayacak kadar bithap düşer. ''Nasıl yemek bulacağım ben?'' diye kara kara düşünmeye başlar. Tam o esnada proleter olmadığı her halinden belli iyi giyimli bir adam Şarik'e yemek verir ve sevgi gösterir. Bu adam dünya çapında bir bilim insanı olan Profesör Filipoviç'in ta kendisidir. Herkesin şiddet gösterip zorbaca davrandığı zavallı köpek, bu adamın kendine bu denli iyi davranmasından bir an şüphe duyar. Fakat daha sonra boş verip hoplaya zıplaya Filipoviç'i evine kadar takip eder. Filipoviç, Şarik'e çok iyi bakar. Onu bir köpeğin tadabileceği en lezzetli yiyeceklerle besler, ona sevgi gösterir. Bu böyle devam eder ve Şarik resmen semirir. Bir köpek zaviyesinden oldukça müstesna koşullar altında himaye edilen Şarik, bir gün Filipoviç tarafından ameliyat masasına yatırılır. Ameliyat sonucu Filipoviç, özünde bir Kafkas çoban köpeği olan Şarik'in er bezlerini ve hipofiz bezini adi bir suçlununkilerle değiştirir. Bundan böyle köpek arsız, yüzsüz, uçkuruna düşkün, ve kaba saba bir insana dönüşür. Bu dönüşüm süreci, eserde toplumsal eleştirilerin yanı sıra insan doğasının ve toplumun karmaşıklığını ele alan derin bir mizah anlayışıyla işlenir. İnsan versiyonuyla profesörün hayatını cehenneme çeviren Şarik, sahip olduğu bu aşağılık kişiliğe rağmen Sovyet bürokrasisinde kendine hatırı sayılır bir konum edinebilmiştir.
Roman, dönemin Sovyet toplumunda yaşanan değişimleri, ideolojik baskıları ve bilimin insan üzerindeki etkilerini sorgular, sorgulatır. Aynı zamanda insan doğasındaki çelişkileri, içsel çatışmaları ve iktidarın birey üzerindeki etkilerini de tetkik eder. Bulgakov, ironi ve mizahla harmanlayarak okuyucuya güçlü bir mesaj iletme hususunda muvaffak olduğu eserinde dönemin politik ve toplumsal eleştirilerini, saydığım tüm bu teferruatlar neticesinde ''devrim'' kavramına adar.
Az evvel bahsini ettiğim tüm bu olaylar silsilesi, özünde Ekim Devrimi'nin (Ekseriyet Ekim Devrimi'ne yönelik bir hiciv olduğunu söylüyor lakin ben genel olarak ''devrim'' kavramı üzerine bir hiciv olduğu kanaatindeyim.) bir alegorisi olarak addedilir. Kitap, haddi zatında "devrimin insanlığı kökten dönüştürmeye yönelik yanlış yönlendirilmiş girişimi" olarak yorumlanır. Profesör'ün Şarik'e o denli iyi davranması (ameliyat öncesi evine götürmeye ikna etme süreci) devrimin başlangıcını, ameliyat işlemi devrimin bizzat kendisini, ameliyattan sonrası ise devrimden sonrasını sembolize eder. Nitekim bu hususta inanılmaz bir muvaffakiyet yakalayabilmiştir kanaatimce. Devrim kavramını bu denli kaliteli alegorilerle önümüze sunan başka bir eser daha yoktur. Rus Edebiyatı'na, komünizme, Sovyet tarihine, devrime ilgi duyan her okurun deneyimlemesi gerek. Bu muhteşem eseri okuyun, okutun. 
Köpek Kalbi 
Mihail Bulgakov
·
4 artı 1'leme
·56 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.