. Bu; yalnız bir tahmin olarak ileri sürülüyor: çünkü böylesine yeraltı nesnelerinin dibini bulmak zor, ayrıca da acı verici; kim burada, "intikam" kav- ramını beceriksizce araya sokmak isterse, bu konu üstündeki sezgisini arttıracağı yerde, köreltir, bulandırır (-intikamın kendisi bizi aynı so- runa götürür: "nasıl oluyor da acı çektirme bir bedelle ödeniyor?"). Bana öyle geliyor ki, şu evcilleştirilmiş uysal hayvanların inceliği, bundan da öte bağnazlığı (modern insandan, bizden söz ediyoruz), bütün canlılığıyla önüne konan şeyin, şu kadarını olsun anlamamakta inat ediyor: Zulüm eski insanın büyük şenlik sevincini oluşturmuştur; gerçekten de, hemen hemen tüm hazlarının bir yapı taşıdır; nasıl da çocuksu bir saflıkla, nasıl da günahsız bir biçimde, bu insanların zulme olan gereksinmeleri kendini ortaya koyuyor, nasıl da temelde tümüyle "çıkar gözetmeyen bir şer" olarak (ya da Spinoza'nın deyimi- yle sympathia malevolens) 80 insanın normal bir özelliği gibi ileri sürülüyor: vicdanın yürekten evet dediği bir şey olarak! Daha da de- rinlere bakabilen bir göz, belki şimdi bile, insanın bu en eski ve en te- melli şenlik sevincini görebilir;
Sayfa 65Kitabı okudu
·
12 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.