Bakü’deki Türk Komünist Partisi’nin başında Mustafa Suphi adında, Bolşeviklerin çok tuttuğu bir adam vardı. Ankara’daki Komünist Partisi’nin faaliyeti hakkında pek bir şey hatırlamıyorum. Aralarında yakından tanıdığım bir Hakkı Behiç vardı. Bu aralık, Rus Sefareti de henüz tamamen teşekkül etmiş değildi. Fakat, kendilerine Bolşevik denilen birtakım adamlar Rusya’dan gelip gidiyorlardı. İlk gelenler Türkler ve Müslümanlardı. Sonradan, Ruslar da bunlara katılmaya başladılar. Her hâlde, Rusların çok şeytanca hazırlanmış bir propaganda sistemi olduğu açıktı. Bunların arasında evvelâ Yeşil Ordu’ya girmiş olan Diyarbakırlı Vakkas adında pek garip bir adam vardı. Onu bana Hikmet Bey getirdi.
Önce, anlaşacağımızdan emin gibi görünerek hemen propagandaya başlamıştı. Açıklarda vaaz eden bir hoca gibi yere bağdaş kurup oturur, Rus propagandasının alfabesini başından sonuna kadar tekrar ederdi. En çok ele aldığı mesele zenginlik ve fakirlik meselesiydi. Sınıfların kaldırılması üzerinde uzun uzun durur, gayet manâsız konuştuğu zaman bile, samimî görünürdü. Hulasâ, Rus propaganda alfabesini ezberlemişti ve bunu baştan başa her yerde tekrar eder dururdu. O konuşurken Türk rençberlerinin ellerinde kazma kürek, bütün ev veya mal mülk sahiplerine hücum etmeleri tehlikesini insan gözleriyle görür gibi olurdu.
Rus komünistleri arasında, dikkati çeken bir adam Verloff idi. Ufak tefek, küçük yüzlü, kocaman kafalı bir adamdı. İnce, uzun bir sakalı vardı. Gözleri mütemadiyen parlardı. Daima siyahlar giyerdi. Belinde bir kemer, ayaklarında da, dizlerine kadar çıkan bir çizme vardı. Ukraynalıydı. Beni görmeye geldiği zaman yanında bir de tercüman getirirdi. Burada şunu tekrar etmek isterim ki, Mustafa Paşa, Komünist Parti’yi kurdurduğu zaman, evvelâ Dr. Adnan’ın başa geçmesini istemişti. Fakat, Dr. Adnan, dış siyasete muhalif olmakla beraber, Garp Mefkûresi’nin ebedî bir taraftarı olduğu için bunu reddetti. İşte, benim vaziyetim de aşağı yukarı böyleydi.
22 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.