Ey Rusya! O yıllar dile gelse, acını hafifletir mi bir nebze?
Ekonomik buhran... İşsizlik... Açlık... Grev... "Yahu bir dur Japon! Zaten ortalık karışık" Sonuç, Japon zaferi; Portsmouth Antlaşması... "Japon Bey diyeceksiniz" 1905 Devrimi... 1917 Şubat Devrimi... 1917 Ekim Devrimi... Beyazlar şaha kalkmış "Anamızı ağlattınız" diyor. Kızıllar "Ananızı da alın gidin" diyor. Ortalık kan revan... Katliamlar... Hava ölümcül soğuk, paltolar yamalı... Bir kaç patatesle takas edilen pianolar... Eskinin kapıcısı şimdinin apartman yöneticisi... Bu Hitler'de nereden çıktı... O gelen II. Dünya savaşı mı yoksa... Alın, canımızı da alın!.
Tüm bunlar çok değil yarım asırlık süre içerisinde yaşanmış.( Ruslar, boşuna soğuk mizaçlı insanlar değiller. Rus Mafyasının da ünlü olması tesadüf değil yani. Adamlar güçlerini, yaşanmışlıklardan alıyor. ) Boris Pasternak, tüm bu yaşananların ışığında Rusya'nın toplumsal ve siyasal krokisini çiziyor ve bize adeta "Bahçemizin halinden, baharımı kıyaslayın" diyor.
Sanat hem sanat içindir, hem toplum içindir bana göre. Bir sanatçı, pek tabii ki toplumsal yahut siyasal bir sorunun dışa vurumunu icra ettiği sanat dalıyla anlatabilir. Ama bunu yaparken dikkat etmesi gereken şeyler vardır. Estetik çizgiden çıkmayacak, vermesi gereken mesajları çaktırmadan verecek ve ağzımız da hoş bir tat bırakacak. Kısacası siyasal angajman, sanatın naifliğine zarar vermemelidir. Ama gel gör ki yazarımız bunu pekte önemsememiş. Yazar, kitapta hem karakterler üzerinden hem de olayları anlatıcı kimliği üzerinden görüşlerini bir güzel anlatıyor. Dolayısıyla, madem niyetin görüşlerini anlatmaktı, neden deneme değil de roman yazdın diye sormadan edemiyor insan. Tabi bu demek değildir ki bir görüş bildireceğimiz zaman deneme yazmalıyız, roman yazmamalıyız. Eğer meramımızı, roman ile anlatacaksak, yazdıklarımız romanın ruhuna uygun olmalı başka bir türde kitap okuyormuş hissi vermemelidir. Yani ben roman okurken, deneme okuyormuşum hissine kapılmamalıyım.
Aslında bunun için kızmıyorum yazara. Sonuçta siyasal bir baskının olduğu dönemde yazmış kitabı ve açık açık tavır almaktan çekindiğinden belki de bu şekli tercih etmiştir.
Pasternak, ne devrimci olmuş ne de devrime karşı yüksek sesle konuşmuştur. Zaten çokta cesur olmadığını kitabın baş karakteri olan Doktor Jivago'dan anlıyoruz. Fazla etkinliği olmayan, tuttuğunu koparamayan ama farkındalığı yüksek, fikirleri parlak ve fazlaca nezaket sahibi olan Jivago, Pasternak'in yansıması gibi.
Jivago, tam bir sinek ikili figürü çiziyor kitapta. Bunun yazar tarafından bilinçli olarak yapıldığını düşünüyorum. Kendisini anlamayan, ruhları esir olmuş, esaretlerini
mükemmel biçimde idealize eden insanlar tarafından Jivago sinek ikili muamelesi görüyor çünkü kimse onu anlayacak yetkinliğe sahip değil. Yani kendi değerlerini menfaat karşılığı satmış insanlar elbette Jivago'ya hak ettiği değeri vermeyecekti...
Efendim tüm bu kaosun ortasında Jivago, Tonya ve Lara üçgenin de yaşanan en az ortam kadar kaotik bir aşk hikayemiz de var. Aslında kitaba başlayacağım zaman bu aşk üçgenini duyduğumda Jivago'nun her çiçekten bal alan, kadınlara kur yapan ve hepsiyle flörtleşen kazanova bir karakter olduğunu düşünmüştüm. Ama yanılmışım. Yaşanan aşk her ne kadar yasak aşk olsa da ve etik değerlere uygun olmasada yine de beni rahatsız etmedi. Bunun sebebi, salt sevginin çok samimi bir şekilde anlatılmış olmasıydı. İhtiraslardan, şehvi duygulardan uzak kalpten gelen hislerle yaşanmış ve bir kalbe bir kaç kişinin sığabileceğini gösteren bir aşk. Aslında mezhebim geniş değildir ama yine de Jivago - Lara aşkını Tonya bile kabul edip şöyle diyorsa; "Ne kadar temiz ve güçlü duygularla seviyorsun onu! Sev,
böyle sevmeye devam et. Onu hiç kıskanmıyorum, sevmene de engel olmak istemem." ben artık bir şey demem bu aşka.
Aşka bir şey demem ama yazara diyeceklerim var yine. Bir aşk romanı yazılırken yapılmaması gereken dokuz kusurlu hareketin dokuzunu da yapıyor. En basitinden bir kaç hafta süren tren yolculuğunu sayfalarca anlatırken, Jivago ve Lara'nın aşkının başlamasını bir kaç sayfa ile geçiştiriyor. Böylece görüyoruz ki Paternak'ın amacı aslında aşk romanı yazmak değil. Bu aşk sadece bir paravan.
Yazar için son bir şey daha söyleceğim ve daha fazla eleştirmeden bitireceğim incelememi. Kitapta her konuya değinilirken Beyazlara destek veren Amerika, İngiltere ve Fransa üçlüsüne de değinmesini beklerdim ama bu konu nedense es geçilmiş.
Son tahlilde kitabın İlk yüz sayfasında sıkılmış olsam da ilerledikçe benimsemeye başladım ve bugün kitap bittiğinde sanki dostlarımdan ayrılmış gibi hisse kapıldım. 15 gündür, haşır neşir olduğum bu insanlar sanki kapı komşum, mesai arkadaşlarım gibiydiler.
Hoşçakal Jivago... Hoşçakal yiğit kadın Tonya... Hoşçakal Lara...
Doktor Jivago okuma etkinliği vesilesiyle 
Ebru Ince Hanımefendinin ne kadar rafine bir zevke sahip olduğunu anlamış bulunuyor ve kendisine teşekkür ediyorum. :)
Aşağıya da son zamanlarda dilime takılan bir şarkıyla hazırlamış olduğum Slayt linkini bırakıyor keyifli okumalar diliyorum.
youtu.be/Zfv-6W0K4FU
··
87 görüntüleme
Hoş bir inceleme olmuş Rahime hanım, sıkmadan anlatmışsınız ne varsa içinizde. Ben kendime göre aldım ne varsa almam gereken kitapla ilgili, keyif de dahil olmak üzere (Güzel ikiliye taktım biraz gerçi :) Elinize sağlık
Emin olun Jivago, tuttuğunu koparan, cemaatte sözü geçen biri olsaydı güzel onlu derdim ama bildiğiniz sinek ikili gibi. Eğer bir gün okursanız bana hak verirsiniz bence. :) Okuduğunuz için teşekkürler Erhan Bey.
Bu arada Mehmet Bey, benim giriş kısmım biraz sizinkini andırıyor ama durumu biliyorsunuz ben bunu önceden düşünmüştüm ama sizin cinler karıştırdı ortalığı. :))
inceleme okuduktan sonra kitap hakkında az çok ne var diye bir fikir oluşturtan incelemeleri seviyorum :)
elinize sağlık Rahime Hanım çok güzel incelemeydi.. Tonya ve Lara aşkı üzerine yazdıklarınız gerçekten güzeldi.. hayatta kimine Tonya olmak kimine Lara olmak düşüyor işte :( yine de aşk olsun değil mi :)
4 önceki yanıtı göster
Teşekkür ederim Şimal Hanım. Bence de aşk olsun. Aslında inceleme de dediğim gibi mezhebi geniş biri değilimdir ama nedense burada yaşanan aşka kızamadım. Bunu da yazarın şair oluşundan mütevellit şairane anşatışından kaynaklandığını düşünüyorum. :))
7 sonraki yanıtı göster
Rahime Hanım Jivago "tıraş"ınızı gördük, çok beğendik, çok teşekkürler. Ebru Yoldaş ile İnce'den çıkacağımız Fransız ihtilali yolculuğunda sizi yine görmek isteriz :)
1 önceki yanıtı göster
İyi tıraşlamış mıyım bari. :)) Gazap Üzümleri'ne mi çağırıyorsunuz?
4 sonraki yanıtı göster
Elinize sağlık Rahime Hanım, çok güzel olmuş. Sayfa sayısı fazla olan romanlarda, karakterler sanki yakın çevremizdeki insanlardan biri gibi oluyor zamanla. Ben de bu konuda sizinle aynı şeyleri hissetmiştim kitabı okurken :)
"Son tahlilde kitabın İlk yüz sayfasında sıkılmış olsam da ilerledikçe benimsemeye başladım ve bugün kitap bittiğinde sanki dostlarımdan ayrılmış gibi hisse kapıldım. 15 gündür, haşır neşir olduğum bu insanlar sanki kapı komşum, mesai arkadaşlarım gibiydiler."
Hayat zaten zor bir de kitaplarda ki karakterlerden ayrıldık diye üzülüyoruz. Ponçik kalplerimize fazla yükleniyoruz galiba :)) Okuduğunuz için teşekkür ederim Semih Bey.
Çok güzel ve sade bir anlatım olmuş, keşke yazar karman çorman aşk ilişkilerine hiç değinmeseymiş, ya da değindi önemseseymiş dedim ben de okurken, ama konu çok dağınık geldi, yarıya kadar sabrettim kalan yarısı başka bahara kaldı.
Kesinlikle çok haklısınız, bazı yerleri gereğinden fazla uzatmış ve okurken bunları yazmasaymış da olur dediğim çok yer oldu. Ama Pasternak'ın amacı bir nevi içini dökmek olduğu için uzun uzadıya yazmış her şeyi. Okuduğunuz için teşekkür ederim Sevgili Nigra. :))
Yakın zamanda bitirdim ben de kitabı aklımdakilerin çoğu incelemenizde var . Kitabın ikinci yarısı daha anlamlı geldi bana özellikle de sonları. Ben de Lara ve Jivago aşkının çok havada kaldığını , başlangıcının temele oturtulmadan oluştuğunu düşünüyorum . Tüm bunların dışında kitapta olay zamanı geniş bir süreci kapsıyor bu yüzden yazar sık sık özetleme tekniğine başvurmuş bu yöntem de üslubu biraz olumsuz etkilemiş bence. Parça parça düşünüldüğünde güzel ancak bütünsel anlamda okuması çok da kolay olmayan bir kitaptı bence . Fikrinize sağlık :)
Tespitleriniz çok doğru. Özellikle aşk konusunda özetlemeyi tercih etmesi hoşuma gitmedi benim de. Bazı konularda gereksiz detaylara girerken bazı can alıcı noktaları atlamış olmasına da bir cevap bulamıyorum açıkçası. Herhalde romanı 10 yıl gibi bir sürede tamamladığı için bütünsellik açısından istenilen sonuca ulaşamadı. Okuduğunuz için teşekkür ederim Bengü Hanım. :)
1 sonraki yanıtı göster
Yerini kalbime yakın tutyorum arkadaşım:) ne güzel anlatmışsın.
Ne çok mutlu ettim beni bilemezsin :) kesinlikle incelemenin altına mühür basarım. .ve mutlaka Jivago vakasını da oku derim ..ben hala düştüğüm çukurdan çıkamıyorum ..kaldım pasternak'ın hayatında geri donemiyorum ..bir cenaze kaldırıldı ben mezarın başından ayrilamiyorum ..inceleme yazılım kitaba desem ..sadece."okuyun"deyip bırakacağım :) ama jivagoyu bilmeyenler anlamayacak ..susuyorum .
Belkide susmamalıyım anlatmalıyım tüm hikayeyi ..bilemiyorum :)
Emeğine yuregine.kalemine bereket .
Var ol :)
Ay Ebru Hanım utandım valla çok sağolun. :) Sizin önerdiğiniz kitaplar ben de şaşmıyor nedense. Germinal'i de şiddetle tavsiye etmiştiniz ve sonuç bayıldım kitaba. Uygun bir zaman da Jivago vakasını da okurum eminim pişman olmam okuduğuma. :)
5 sonraki yanıtı göster
Beğendim eline sağlık.:)
Bu yorum görüntülenemiyor
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.