Eveeet, bir “Aziz adam” eserini daha esenlikle bitirdik. Tabii sevgili danışmanımız https://1000kitap.com/Nordavind/Duvar/ sayesinde. Başka bir eserini okuyacakken tavsiyeleri doğrultusunda Surname’de karar kıldım. İlk göze batan kısmından başlayayım o zaman. Surname nedir? Nesin’in başlangıçta yaptığı tanım gayet güzel olduğu için bozmadan size onu alıntılayacağım: “Surnâme, Osmanlılar çağında, evlenme, düğün-demek, sünnet gibi sevinçli olaylar dolayısıyla, halkın da katılmasıyla yapılan ve bikaç gün süren zengin şölenleri, renkli törenleri, büyük eğlenceleri, olağanüstü gösterileri, bütün bu şenlikleri betimleyip anlatan kitaplara denilir. Yani Surnâme, kısacası düğün kitabı demektir. Kolayca anlaşılmaktadır ki, bu düğünler, başlık parası veremeyip yavuklusunu kaçırdığı için dama düşenlerin değil, sultanların, şehzadelerin düğünleridir.” *Surname tarihi belge niteliğindedir ve de divan edebiyatı türlerinden birisidir. Nesin bu eserinde bir çocuğa tecavüz ederek sonra da boğup öldürmekten yargılanan Berber Hayri’nin asılış törenine kadar hapiste geçen zamanını ve de idam gününü anlatmaktadır. Normalde surname tanımda da belirtildiği gibi neşeli olayların, şenliklerin betimlendiği bir belgedir ama Aziz Nesin burada bir ironi yapmış ve de idamın surnamesini yaratmıştır. Nereden başlasam, hangi konuya değinsem inanın bilmiyorum. Söyleyecek o kadar çok şey var ki.. Sevgili Aziz Nesin bir idam mevzusundan yola çıkarak hapishane ortamını ve de buradaki cezalıların psikolojilerini aktarmış bize. Bizim düşündüğümüzün aksine orada da ayrı bir dünya kurmuş cezalılar kendine. Nasıl dışarıda güçlü olan, zengin olan vb tipte insanlar milletin ümüğüne çöküp suyun üstüne çıkıyorsa, orada da durum bu. Ağalar, parayla her türlü işi yapanlar, oğlancılar. Ne ararsanız var. Belki de pişman olup ceza çeksin diye içeri tıkılan bir takım insanlar daha kötü birisi olarak çıkıyor buralardan. Çünkü bu düzende psikolojisi bozulmayan birisi gerçekten çok zor gibi. Aslında berber Hayri’nin yaptığı görünürde çok büyük bir suç evet, istismar neticede. Ama onu buna iten sebepleri ve psikolojik durumu da incelemek gerçekten önemli bu noktada. Adalet! yerini bulsun ve de insanlar bundan ibret alsın diye bir şeyi yapmak için yapmak, göstermelik yapmak ne kadar doğru ve adaletli bilinmez. Çok adaletli buluyorsan ve ibretlikse onu yaptığı anda asacaksın ki gerçek manada hak ediyor olsun(bu da ne kadar doğru bilinmez). Ama cezasını çekmiş ve gerçek manada ders alıp değişmiş birinin üzerinden yapmak ne kadar adaletlidir bunu gerçekten tarafsız olarak sorgulaması çok zor ama erdemli bir olaydır. Toplumumuzun en iyi yaptığı şey ‘Bana dokunmayan yılan bin yaşasın’ mottosunu en güzel şekilde uygulamak ve yaşatmak. He bir de her şeyi ticarete dökmek. Bir insanın ölümünü bile kendi karı için ticarete dökmek de bize has olsa gerek. Kendimiz başkalarında gördüğümüzde yargıladığımız şeylerin en beterini yapıp sonra da vicdanımızı bir şekilde yatıştırırken her şey güzel. Ama birisinde gördüğümüzde bunu yapabileceğimiz en kötü şekilde yargılar ve kendimize şükrederiz. Herkes kendi adaletini kendince yaratıyor. Bürokrasinin güzel! işleyişini de idam işlemlerinin yapılışında yine aktarmış bize Nesin. Trajikomik bir olayı kara mizahla olabilecek en iyi şekilde aktarmış. Yazarın en sevdiğim yanlarından birisi de sanırım yeri geldiğinde toplum seviyesinde durumları en sade ama güzel şekilde aktarırken yeri geldiğinde de en güzel tahlillerle üst seviyede aktarması. Belki incelemem biraz karışık gelmiş olabilir size ama inanın hangi konuda fikrimi belirteyim, hangisini eleştireyim bilemedim. İçerikte incelenmesi ve değerlendirilmesi gereken o kadar çok konu var ki bana göre, belki de bu eser üzerine çok daha bilinçli olarak incelemeler yapılmalı, tezler yazılmalı. Çünkü bahsettiğimiz basit bir mevzu değil, adalet başlığı altında yapılan bilinçsiz ve ezber düzen uygulamaları. İnsanların durumlara göre psikolojileri, bakış açıları. Herkesin kendisini bir köşeye çekip işine geldiği gibi davranması. Velhasıl bu kitabın çok daha iyi incelemelerini daha iyi seviyedeki arkadaşlar elbet yapacaktır. Ama şunu söylemek isterim ki, bir toplumun yetiştirilme kültürü en kökünden değiştirilmedikçe bakış açısı hep sığ kalacaktır. Devletlerin genel de istediği de bu olduğuna göre gayet iyi başarmış gibi görünüyoruz. Yarattığımız adaletle gurur duymalıyız! Lütfen okuyalım, okutalım, sorgulayalım. Keyifle kalın.

SurnameAziz Nesin · Nesin Yayınevi · 2017914 okunma

··

48 görüntüleme

Bu yorum görüntülenemiyor

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.