Nöroloji'ye, beynin gizli kıvrımları arasında dolaşan ve akıl almaz yeteneklerini inceleyen bu bilim dalına oldum olası hayranım. Oliver Sacks bu alanda yazanların en önde geleni. Hastalıkların semptomlarından ziyade hastaları ve onların hissettikleri ile ilgilenmesi ve gözlemlediklerini bilim çevrelerinin yanısıra sıradan insanlarla akıcı bir dille paylaşması beni etkiliyor. Her Sacks okuduğumda çok şaşırdığımı ve hayata başka gözle bakmaya başladığımı söylesem yalan olmaz. Tavsiye ederim, beğenirsiniz... Birinci Dünya Savaşı’nın sonlarına doğru büyük bir uyku salgını başlar (Encephalitis Lethargica). 1916 yılında başlayıp 1927 yılına kadar süren bu salgın yaklaşık 5 milyon insanı etkiler. Hastaların büyük çoğunluğu ya şiddetli uyku, ya da uykusuzluk durumunun yarattığı komplikasyonlar sonucu hayatlarını kaybederler. Beyne yerleşen bir virüsün sebep olduğu bu hastalıktan sağ kurtulmayı başaran, ancak hayatlarının uzun yıllarını çoğunlukla hareketsiz ve post ensefalitik sendrom ile geçiren hastalar, Oliver Sacks’ın intern’lük döneminde yeni keşfedilmiş olan Dopamin (L-Dopa) isimli ilacın verilmesi ile birlikte tekrar hayata dönerler. İşte Oliver Sacks kitabında bu "uyanış"ları anlatır. Çoğunlukla vücutlarındaki katılaşmalar nedeniyle hareket edemeyen, hastalığın Parkinson benzeri etkileri ile konuşmakta zorlanan, donup kalan, kendi hareketlerini kontrol edemeyen bu hastalar büyük bir uyanış yaşarlar. Ancak bu uyanışlar birçok yan etkiyi de beraberinde getirir. Çoğu hasta bu sefer post ensefalitik sendromlardan değil, ama uyanışın getirdiği beynin aşırı hareketlenmesi ve beraberindeki yan etkilerden; en çok da yaşama demir atabilecekleri bir nokta bulamamalarından ve iki hastalık semptomları arasında kaybolup gitmelerinin yaşattığı ağır depresyon ve çaresizlikten hayatlarını kaybederler. Hayatta kalmayı başaranlar her ne olursa olsun durumu sükunetle kabul edenler ve bir amacı olanlardır genelde. Oliver Sacks uzun yıllar tedavi ettiği ve gözlediği bu hastalarına L-Dopa’nın neler yaptığını; bu mucize ilacın faydaları kadar önemli yan etkileri de olduğunu ve dozunu ayarlamanın zorluğunu bilimsel dergilere yazmak, kongrelerde sunmak ister; ancak L-Dopa lobisi (illa para nedeni ile değil; bu ilacın hastalarına faydalı olduğunu düşünen ve bu yüzden önünün kesilmesini istemeyen gruplar da) onu engeller; nereye gitse kendini dinleyecek birilerini bulamaz. Sonunda bilimsel makale formatı dışına çıkmaya ve tecrübelerini hastalarının bir insan olarak yaşadıklarını anlatarak aktarmaya karar verir; zira bu hastalığın ve tedavisinin kişilerden bağımsız ele alınamayacağını, ilacın ve yan etkilerinin de sadece bilimsel analizlerle değil çevresel ve psikolojik koşullar da dikkate alınarak değerlendirilmesi gerektiğini savunur. Bu kitap peşinden filme çekilecek, Robert De Niro ve Robin Williams’ın oynadığı bu film Oscar’a aday gösterilecektir. Yine aynı isimli bir belgesel de vardır.

UyanışlarOliver Sacks · Yapı Kredi Yayınları · 2020132 okunma

·

224 görüntüleme

toprak tutic

@soill ·

01 Kasım 2023 16:04

kitabı okumak icin teknik bilgiye sahip olmak gerekir mi sizce ?

AkilliBidik

@akillibidik ·

01 Kasım 2023 16:11

Hayır, tam tersine. Çok akıcı br dille yazıyor Sacks, eminim keyifle okursunuz siz de...

1 sonraki yanıtı göster

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.