Latin Amerika yazarları içerisinde bence okunması ve anlaşılması en zor yazar Miguel Angel Asturias. Rahatlıkla söyleyebilirim ki bu kitabı da okuduğum diğer kitapları kadar zor, hatta en zoru ve en karışık olanı. Naçizane tavsiyem yazarla daha önce hiç tanışmamış okurlar bu kitapla başlamasınlar. Gerçekten hangi kitabıyla başlamaları gerektiğini de bilemiyorum. Hepsi eşit derecede zor. İlla ki bu kitabı okumak isteyenler için ufak tefek bir şeyler yazayım, belki okuma esnasında bu bilgiler az da olsa yardımcı olur. “Guatemala Efsaneleri” zaten adından da anlaşılacağı üzerine özellikle Maya kültürüne dair farklı efsanelerden oluşan bir kitap. Efsaneler sözlü edebiyatın bir ürünüdür. Yazar sözlü edebiyatı buradaki hikâyelerde yazıya döküyor. Ortaya ise hiç de tanıdık gelmeyen bir anlatım şekli çıkıyor. Hikâyeler antropolojik perspektiften okunabileceği gibi estetik açıdan da ele alınabilir. Hikâyeler adeta sizinle konuşuyor ama asıl sorulması gereken soru: Tüm bunlar anlatıyor? Belki yazar sözlü geleneğin yok olmaya yüz tutan efsanelerini edebiyata mal ederek onları sonsuza dek koruma altına almak istiyor. Kitabın ithaf cümlesi “Bana masallar anlatan anneme” olması da sanırım bu kitapta yazılanları okumaktan çok söylenenleri dinleyeceğiz anlamına gelmiyor mu? Kitapta geçen her efsanede anlatılan bir olay kadar çıkarılacak bir ders var. Ben bunlarla ilgili olarak birkaç cümle yazayım. Efsaneler Ülkesi Guatemala: Kitapta giriş olarak nitelendirilecek bir bölüm. Burada daha çok ülkenin sömürge olduğu dönemde inşa edilen ve Maya İmparatorluğunun bir parçası olan Maya şehirlerinden bahsediliyor. Şehirlerin üst üste inşa edilmesi eski kültürün korunması için bir yol olduğunu söyleniyor. Bölümün sonunda ise yazar, “Benim şehrim! Benim yurdum!” diyerek ülkesine dair nostaljik anılarını canlandırıyor. Şimdi Anımsamaktayım: Kitapta ikinci bir giriş görevi görüyor. Burada yaradılış, yok oluş unsurlarının ayrılmaz bir parçası olarak ele alınıyor. Bu hikâyede sözlü edebiyat geleneği okur tarafından bariz bir şekilde hissediliyor. Zaten yazar da bu bölümü “Kesiliverdi söyleşi” cümlesiyle bitiriyor. Yanardağın Efsanesi’nde ise yıkımdan sonra her zaman bir yeniden doğuşun, yeniden dirilişin geldiği vurgulanıyor. Yazar burada sanırım yüzyıllar önce yıkılan Maya kültürünün tekrar doğabileceğine işaret ediyor. Bunun dışında Guatemala’daki insanların kökeninden de bahsediyor. Bölümde anlatılan bir diğer unsur da dinler arasında açık bir savaşın olduğudur. Haşhaş Çiçeğinin Efsanesi’de ise insanoğlunun her türlü zulme başkaldırması ve bunun üstesinden gelmesi düşüncesi işleniyor. Tatuana’nın Efsanesi insanoğlunun özgürlüğünü ne pahasına olursa olsun kazanmasıyla ilgili. Bu bölümde bir badem ağacından bahsediliyor ve bu ağaç Maya uygarlığının bir simgesidir ve bekçisidir. Ağaç ruhunu dörde böler ve her yol farklı renklere bürünür: yeşil, kırmızı, beyaz, siyah. Ruhun dış güçlerin merhametinde değildir; bu yüzden insanoğlu her zaman bağımsızlığını kazanmak için bir yol bulmalıdır görüşü efsaneden çıkarılacak en önemli derstir. Bahar Fırtınası Büyücüleri’de ise sihirsel ve sembolik elementler ağırlıkta. Dünyanın yaratılışı ile ilgili bir bölüm daha çok. Üç âlemin, hayvan, bitki ve toprak âleminin mitolojik yaşam savaşı anlatılıyor. İnsanlar sevmeyi unuttuklarında, haksızlıklar çoğaldığında nehirler insanlar için bir ceza olacağı vurgulanmak isteniyor. Efsanenin sonunda kalan tek şey, tüm şehirleri kaplamış bitki örtüsüdür. Maya, Yahudi-Hristiyan fikirlerinden yola çıkılarak kıyamet sonrası bir senaryo çiziliyor. Kukulkan ise oyun şeklinde yazılmış son hikâye. Bu oyunla ilgili aklımda hiçbir şey kalmadı. Çünkü geleneksel okurların alışageldiği tarzda yazılmış bir oyun değil. Netice itibarıyla, sağlam kafayla okunması gereken, okura çok farklı bir tecrübe ve tat sunan bir kitap. Beğenir misiniz orasını bilemem.

Guatemala EfsaneleriMiguel Angel Asturias · Okyanus Yayıncılık · 1997112 okunma

·

146 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.