“Dinle. Hayatımda ben bunu çok hissettim. Hemen bütün kitaplarım yalnız bu cümleyi izah etmek içindir. ‘Tereddüt!’ diye bağırıyorsun. Dinle ve sükûnetle düşün. Kim tereddüt ediyor?” Böyle söylüyor ismiyle bütünleşmiş bu muazzam eserinde Üstad. Kitaplarında ele aldığı şüphe ve çelişki hakkında düşündürürken yine insan ruhunun derinliklerine iniyor. Evlilikten aşka, ölümden yaşama kadar hemen her alandaki tereddütleri, tevekkül ve teslimiyeti, hissettiği ve hissettiğimiz ne varsa yüzümüze vuruyor. Peyami Safa, bir insanın üç adımlık mesafedeki pencereyi kapatmasının bile bir romanın konusu olabileceğini söyler. Eserde bu düşüncesini bir bakıma doğruluyor. Olay yoğunluğunun az olduğu 200 sayfa boyunca üstad; sıradan herhangi bir durumu öyle güzel ifade ediyor, anlatılan olayın içine sizi öyle sokuyor ki büyük bir edebi zevkle çeviriyorsunuz sayfaları. Hikaye içinde başka bir hikaye daha barındıran eser boyunca adı söylenmeyen bir yazarın yaşadığı gösterişli ve başıboş hayatın sonunda, evlilik düşüncesini titizlikle düşünmeye başlaması ele alınıyor. Bu süreçte karşısına Mualla isminde geleneksel şekilde yetişmiş, okumayı seven bir genç kız çıkar. Aynı zamanda yazarın bir okuru da olan Mualla düşünceleriyle yazarın ilgisini çekerek, evlenmeye dair bakış açısını da değiştirir. Ancak bu sırada yazarın geçmişinden gelen bir hanım olan Vildan’ın ortaya çıkması, olayın seyrinde bazı değişliklere yol açacaktır. Eser, her ne kadar evlilik teması üzerinden ilerlese de; bütün olarak ele aldığımızda aslında yaptığımız bütün işlerdeki tereddütlerimizi anlattığını görebiliriz. Hayatın olağan akışı içerisinde bocalayıp yönünü bulamayan insanın; düşünsel anlamda kendini var ya da yok etmesi, ölmek ya da yaşamak tercihi, gelenekselle modern arasındaki gelgitleri, kültürel kodlar ve bu kodların bireyin yaşamında sebep olduğu çelişkiler irdeleniyor. Yazar bütün bunların sebebini Dünya Savaşı sonrası yorgunluğa bağlıyor. İnsanın ruhunda yaşanan karmaşayı pek dışavurmadığını, belirsizliklerle dolu bir zihinle, inanmakla inkâr etmek arasında bir bilinçle, isyan etmekle boyun eğmek arasında kalmış şekilde yaşamaya çalıştığını vurguluyor. Eser, Peyami Safa’nın karakteristik bütün eserlerinde olduğu gibi yoğun ruh tahlilleri ve psikolojik gözlemlerle dolu. Ancak tabiki üstad sadece ruh tahlilleri ve teşbihlerle dolu kuru bir eser ortaya koymuyor, beraberinde vermek istediği düşünceleri de serpiştiriyor karakterlerin diyalogları arasına. Her karakterle yalnız farklı bir insan değil, farklı bir hayat tarzı ve felsefesi çiziyor. Karakterlerin birbiriyle uyumu, aslında uyumsuzluğuyla yine bir denge sağlıyor. Kişiler üzerinden dengesizlikler ve çeşitli ruh hallerini anlatırken toplumun içinde bulunduğu kültür buhranını da çok başarılı bir şekilde ele alıyor. Okuduğumuzda fark ediyoruz ki kitabın yazıldığı yıllardan bu yana, toplum 'izm' lerin ağında buhranlar yaşamış. Kendinden ve kendini var eden kültürel özelliklerden uzaklamış. Peyami Safa'nın; daha o zamanlar toplumun daha uzun yıllar yaşayacağı problemleri kendine özgü tarzıyla anlatması, onun iyi bir yazar olduğu kadar devrinin büyük bir aydını olduğunu da gösteriyor. Peyami Safa, gerçekten çok özel bir insan ve edebiyatımız için gurur duyulması gereken bir değer. Her türlü övgüyü hak ediyor. Bilgi birikimi, düşünce tarzı, dili, üslubu, insanın iç dünyasını ele alışındaki ustalığı beni kendisine hayran bırakıyor. Onu okumaktan büyük keyif alıyorum. Keşke daha fazla yazsaydı da bitirme kaygısı olmadan okuyabilseydik eserlerini. Bu eseri de benim gibi Peyami Safa severler için bir klasik niteliği taşıyor. Hemen her sayfasında altı çizilecek, tekrar tekrar okunacak cümleler var. Dilini belki biraz ağır bulabilirsiniz ancak başladıktan sonra derin ve olağanüstü anlatımıyla bunun sizi hiç de zorlamadığını fark edeceksiniz. Betimlemeler içinde kendinizi kaybedecek, bir solukta bitireceksiniz. Keyifli okumalar dilerim.

Bir Tereddüdün RomanıPeyami Safa · Ötüken Neşriyat · 20207,1bin okunma

·

42 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Tuğba