Peter Singer'ın bu kitabı Batı'da aslında büyük bir devrimin başlangıcı da sayılabilir, bugün hayvan hakları konusunda yazan çizen insanların her birinin mutlaka bu kitapla yolu kesişmiştir. Günümüzde veganizmin öyle ya da böyle daha fazla bilindiği, yayıldığı, bir çok insan için bir ahlâk ve etik meselesi olarak algılanmasının yanı sıra başka insanlara ahlâkçılık yapmak ve tepeden bakmak için bir poz olarak, bir yaşam biçimi olarak yaşanıp kullanıp tüketildiği de doğru. Peter Singer'ın kitabı daha önce benzerini kimsenin görmediği bir biçimde hayvanların endüstriler tarafından kullanılmasına dair bilgileri bir araya getirerek bu sömürüye dair çok çarpıcı bilgiler sunuyor. Hayvanları mezbahalardan, kürk çiftliklerinden, laboratuarlardan, sirklerden vb. kurtarma eylemleri yapan ALF'in kökünde de bu bilginin yatıyor olması gerek. Ancak Singer bir hayvan refahçısı sayılabilir aslında, yani tespitleri herkesi etkilese de bugün artık bir hayvan refahçısı olarak görülebiliyor, çünkü hayvan hakları ya da hayvan özgürlüğü adı verilen; hayvanların bütün sömürü biçimlerinden uzak, doğalarına uygun bir şekilde yaşamaları için insanlar tarafından kullanılmama, istismar edilmeme hakları olduğunu söyleyen ve bu yönde yasal ve yasal olmayan adımlar atan hayvan hakları görüşünü değil, aslında hayvan refahçılığı görüşünü yani hayvanları kullanalım ama yaşama haklarına saygı duyalım , öldürülseler bile en azından canlarını mümkün olduğunca yakmayalım gibi bir görüşü savunuyor daha çok.
Hayvan hakları konusu bugün çok daha geniş ilgi gören bir konu çünkü ekoloji, eşitlik, biyotoplum gibi bir çok kavram içerisinde hayvanların da adı geçiyor ve daha önemlisi tanık olunan büyük ve son derece sıradanlaşmış, olağanlaşmış kötülüklerle ilgili bilgimiz arttıkça bu konunun bir ahlâk meselesi olduğu düşüncesi de daha fazla kabul görüyor. Peter Singer'ın kitabını okumak yerine 2008 tarihli Earthlings belgeselini izlemek (ya da izlemeye çalışmak) daha etkileyici bir sonuç çıkarabilir ortaya. Earthlings belgeseli hiç izlemeyen ve bilmeyenler için şok edici bir etki yaratabiliyor ve ben dahil- hiç abartısız yüzbinlerce- belki milyonlarca insanın vejetaryen, vegan, hayvan hakları eylemcisi vb. olmasında çok büyük bir etkisi var. Earthlings belgeseli bir anlamda Singer'ın kitabının perdeye uyarlanmış hâli denebilir, ama o da sadece endüstrileri, çiftlikleri, veya gelenekleri bir nebze anlatıyor; oysa Facebook ve internette görmekten yorulduğumuz ve son derece moral bozukluğu yaratan nice video var ve burada sadece ve sadece sırf kötülük yapmak, kendisinden zayıf olan bir canlıya acı çektire çektire onu öldürmek ve bu öldürme eylemini videoya çekmekten mutlu olan, haz alan insanlar olduğunu görüyoruz. Crush filmler gibi sapık insanların hayvanları yavaş yavaş ezerek öldürdükleri ve aynı anda videoya çektikleri sömürü ve kötülük biçimleri ya da hayvanlara tecavüz ve hatta hayvan genelevi gibi sivri kötülük biçimleri ise iki eserde de görünmüyor.
Çok büyük bir oranda bu dünyada;
- hayvanları zevk için, keyif için öldürmek
-hayvanları gelenek adına öldürmek, yaralamak
- hayvanlara tecavüz etmek
-hayvanları yük aracı olarak kullanmak
-hayvanları işgücü olarak kullanmak
-hayvanları sirklerde, yunus ve balinaların kullanıldığı su parklarında kullanmak
-hayvanları hayvanat bahçelerine tıkmak
-hayvanları sıvıları için öldürmek
-hayvanları derileri için öldürmek
-hayvanları kürkü için öldürmek
-hayvanları dişleri için öldürmek
-hayvanları kozmetik, ilaç vb. deneylerinde kullanmak
-hayvanları askeri amaçlarla kullanmak
-hayvanları ilahi, dini, insani amaçlar için kurban etmek
-hayvanları gelenekler uğruna katletmek
yasak değil. Zekâları, hayatta kalma güçleri insanlar gibi olmadığı için, bu denli örgütlü bir kötülüğe karşı çıkamadıkları için bu canlılar ancak izler ve bakarsak görebileceğimiz bir kötülükle, belki şeytanın bile şaşıracağı bir kötülükle yok ediliyorlar. Hayvanların zekâları kendi türlerine özgü olmak, doğalarına göre yaşamak anlamında son derece yeterli ve yerinde ama insanlarla yaşamak için uygun değil, çünkü ne yaparlarsa yapsınlar başlarına geleni ne anlayabiliyor ne de bunu değiştirebiliyorlar. 2012 yılında Cambridge üniversitesi'nde bir grup akademisyen memeli hayvanların bilinçli canlılar olduğuna dair bir deklarasyona imza attı; su parklarıyla ilgili inanılmaz çalışmalar var, hindistan'da, ABD'de yunusların ve balinaların, primatların insanlar gibi yasal hakları olmasını talep eden çalışmalar yürütülüyor... Hayvan haklarına dair bilgiler arttıkça, veganizm, vejetaryenizm, ekolojik mücadelelerle hayvanların yaşadığı zulümlere dair farkındalık geliştiriliyor; bu kötülüğün görmezden gelinmesi için ancak gerçekten kötü, vurdumduymaz, bu sömürüden menfaati olan bir insan olunması gerekiyor.
Hiç bilmeyen, hiç bakmayan, hiç şahit olmayanlar için Singer'ın kitabı bir başlangıç olma özelliği taşıyor. Earthlings, The Cove, Cowspiracy, The Witness vb. daha nice belgesel ve film ise bu bilgiyi daha ileri götürmek için bir sonraki adım olabilir. Özellikle Earthlings belgeselini herkesin mutlaka izlemesi gerektiğini düşünüyorum.
