Sessiz Ev, Orhan Pamuk'un okuduğum 10. kitabı oldu. Orhan Pamuk bu eserinde, dağılmakta olan ve birbirinden kopmuş Darvınoğlu ailesi üzerinden 1980'li yılların Türkiye'sinin fotoğrafını çekmiştir. Gerçekten o dönemin Türkiye'sinde insanlar çeşitli sebeplerle birbirinden ayrıştırılmış ve aynı evdeki insanlar bile siyasi propagandalarla birbirine sırtını dönmüştür.
Eserin görünen konusu şu şekildedir: Ailesinden ve birbirinden çeşitli sebeple kopmuş olan üç kardeş, İstanbul yakınlarındaki Cennethisar kasabasındaki babaannelerini bir haftalığına ziyarete giderler. Bu bir haftalık süre içerisinde Orhan Pamuk kitaptaki karakterlerin hepsini tek tek kullanarak bize muazzam bir tablo sunar. Bu sebeple Sessiz Ev'e çok sesli bir roman diyebiliriz. Zira olayların gelişimi her bölümde farklı karakterlerin ağzından anlatılmaktadır. Aynı zamanda karakterlerin bilinç akışları da tüm çıplaklığı ile önümüze serilmiş durumdadır.
Sessiz Ev'i ve anlattığı 1980'li yılların toplumunu anlayabilmemiz için Orhan Pamuk'un kitapta kullandığı karakterleri analiz etmemiz gerekmektedir. Zira her karakter farklı bir ideolojiyi simgelemektedir. Orhan Pamuk bu karakterler üzerinden 1980'li yılların farklı ideolojilerinin ülkedeki etkilerini bizlere göstermek istemiştir. Gelin şimdi karakterlere ve özelliklerine biraz değinelim.
1 numaralı karakterimiz, Selahattin Darvınoğlu'dur. Doktordur. Soyadını kendi seçmiştir. Soyadından da anlaşılacağı üzere Darwin'cidir. Tanrı'ya inanmamaktadır, sadece fiziksel veya maddi dünyanın gerçeklerine dayanan bilim anlayışı vardır. Kendisine klasik "Türk aydını" diyebiliriz. Her şeyi bildiğini düşünür ve geleneği hor görür. Bütün ömrünü Doğu'yu eğitecek bir ansiklopedi yazmaya harcamış; fakat ansiklopedisini kimse okutamadan ölüp gitmiştir.
2 numaralı karakterimiz, Fatma Darvınoğlu'dur. Geleneği, Türk örf ve adetlerini temsil eder. Selahattin Darvınoğlu'nun eşidir. Bilimsel deneyleri ve yeniliği şeytanca görür. Günahtan korkar, toplumumuzdaki muhafazakarlık Fatma aracılığıyla anlatılmıştır. Kocasının şeytani buluşlarından tiksinerek uzak durmasının sebebi, kendisini Batı'ya değil, Doğu'ya ait hissetmesidir.
3 numaralı karakterimiz, Selahattin ve Fatma'nın torunu Faruk Darvınoğlu'dur. Faruk, tarihçidir; ancak devletlerin, rejimlerin değil insanlığın tarihini anlatmak peşindedir. Bilimsel düşünceyi temsil eder. Berrak bir zihni vardır. Ancak kısırdır, karısı onu terk edip gitmiştir.
4 numaralı karakterimiz, Selahattin ve Fatma'nın torunu Nilgün Darvınoğlu'dur. Komünizmi temsil eder. Faşizmden nefret eder. Devrimcidir. Kadındır... Orhan Pamuk Sessiz Ev'de bir tek Nilgün'e söz vermemiştir. Bunun sebebi onun devrimci olması, kadın olması ve komünizmin susturulmuş olmasıdır. Neticede Nilgün, Türkiye'de düşüncesi yüzünden veya başka basit sebeplerden dolayı öldürülen binlerce kadından bir tanesi olacaktır.
5 numaralı karakterimiz, Selahattin ve Fatma'nın torunu Metin Darvınoğlu'dur. Kapitalizmi temsil eder. Para kazanıp Amerika'ya yerleşmek ister. Babaannesine evini yıktırmak için baskı yapar. Bencildir.
6 numaralı karakterimiz, Hasan'dır. Milliyetçiliği temsil eder. Kimsenin dediği yoldan değil, kendi bildiği yoldan yükselmek, kıymet görmek, önemli olmak derdindedir. Dönemin haraç toplayan ve saldırgan ülkücü hareketine sempati besler. Komünist Nilgün'e aşıktır. Uzaktan uzağa onu hayranlıkla izler; ama bir türlü onu elde edemez. En sonunda da komünist Nilgün'ü şiddet kullanarak öldürür. Akabindeyse kimlik değiştirerek aramızda yaşamaya devam eder. Bu da dönemin faili meçhul cinayetlerine yapılan bir göndermedir.
7 numaralı karakterimiz Recep'tir. Yalnızdır ve cücedir. Etrafındakiler onunla konuşsun, sohbet etsin; ama cüceliğiyle dalga geçilmesin ister. Duygusaldır, saf ve temiz insanı temsil eder.
İşte Orhan Pamuk, bunca farklı karakteri ve farklı ideolojilere sahip insanları aynı evin içinde buluşturmayı başararak 1980'li yılların Türkiye'sinin başarılı bir minyatürünü çıkarmıştır. Yöntemi saygı duyulasıdır. Kitabın bana göre en vurucu yanı; okurun kendisini hiçbir karaktere yakın hissedemiyor oluşudur. Edebiyatın bu denli ustaca kullanılarak adeta bir "fotoğraf makinesine" dönüştüğü eserler kıymetlidir, okunmalıdır.
