Din ile Bilimi tüm hatlarıyla birbirinden ayırıp, din konusunda oldukça kesin bir karşı çıkış koyarak yazılmış olan Russell eseri. Din konusunda Russell, iki sebepten ötürü kesin karşı çıkış sergilemektedir. Bundan ilki bahsetmiş olduğu psikolojik nedenler, ikincisi ise epistemolojik nedenlerdir. Psikolojik nedenler olarak dinin (hristiyanlığın) doyurucu, tutarlı bir duruşa sahip olmadığı, dolayısıyla önemsediği ahlaksal gelişimin en büyük düşmanı olduğu ortaya koymaktadır. Cehennem olgusunun ise dini emirleri yerine getirmeyenlere duyulan kini ifade ettiği için psikolojik açıdan bir baskı aracından başka bir şey olmadığını açıklamaktadır. İkinci nedende ise dini bilgi ve referansların geçerliliği, gerçekliği sorgulanarak, insanın kişiliğini ve bilgi birikimini artırmada engelleyici bir rol alması nedeniyle karşı çıkmaktadır. Bu iki temel üzerinden karşı çıkışlarını örneklendirerek anlatmış Russell. Ancak çeliştiği notalar da yok değil. Öncelikle inanç ve din arasında kesin bir ayrım yapmadan topyekün genelleyerek karşı çıkmış olması, yani dini eleştirirken inanç olgusunu eleştirmesi konudan biraz sapmasına neden olmuş. Keza inanç, dinden çok daha öncesinde insanın varlığını bildiği bir kavramdır. Bu karşı çıkışının temelini tesadüf-rastlantı mantığına büründürmektedir. Bu da yine kendisiyle çeliştiği ikinci konudur. Çünkü matematiksel olarak da mümkün olamayacak bir tesadüf silsilesi gerekir ki bu görüş haklılık payı kazanabilsin. Russell'ın savunduğu matematiksel mantık ve özgür bilinç bu noktada ortaya çelişki çıkarmaktadır. Tesadüfler silsilesinin bir araya gelerek oluşturduğu canlılık dünyası ve evren sistemindeki detay, bugün bile insanlığı şaşkına düşüren oluşlar sadece bir tesadüfle açıklanamazdı. Özgür düşüncenin de şüpheyle yaklaştığı bu durum Russell tarafından savunularak bir diğer çelişkiye, yani agnostik olduğunu söylemiş bir insanın ateist duruşunu ortaya çıkarmıştır. Bu eleştiriler dışında Russell'ın din (özelde hristiyanlık) üstüne söyledikleri dikkate değer ve hakkında düşünülesi değerdedir. Konu özelinde tek yönlü düşünen okur için oldukça farklı bakış açıları kazandıracak kitaplardandır. Keyifli okumalar dilerim.

Din ile BilimBertrand Russell · Yapı Kredi Yayınları · 2016515 okunma

··

210 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Uğur De Molinari