haploit insan genomunda 3.2x10⁹ b.ç. (baz çifti) varsa ve mutasyon hızı her kuşakta baz başına 4.8x10-⁹ ise bir zigot ortalama 317 yeni mutasyon taşır. bu sayıyı görece büyük bir insan popülasyonuna oranlayacak olursak her kuşakta çıkabilecek olan potansiyel değişim oldukça etkili olacaktır. ve bu mutasyonun yararlı olması durumunda seçilme ihtimalini de düşünürsek elimizdeki mevcut hammadde değişimi oldukça büyük bir çeşitlilik meydana getirir.
mevcut transpozonlarla (hareketli genetik elementler) organizmanın genom profilinin ne kadar değiştiği ve değişikliklerin yarattığı mutasyonların ne ölçüde varyasyon yarattığını algılayabiliriz. kendiliğinden oluşan mutasyonlar zamanla kromozomlar arasında görece farklılıklar yaratır ve bu farklılıklar kromozomların farklı varyans profillerinde olmasına neden olur. biriken mutasyonlar yararlı olabileceği gibi çoğunlukla zararlı olup yaşayabilirliği düşürür. bu değişimlerin yeni bir varyasyon oluşturmaları oldukça zaman alır. ama dış etmenlerle sürekli ilişki hali göz önüne alınırsa, oldukça yüksek etkili ve farklı çevresel etkenler söz konusu olduğunda, mutasyonların frekansı ve fenotipik etkileri oldukça artabilir.
diptera familyasına uygulanan yüksek radyasyon sonucu oluşan homeotik mutasyonlar, sineklerin anten segmentlerinden bacak gelişimine neden olurlar. bu da bize mutasyonların aslında ciddi bir varyans-çeşitlilik yarattığı yargısını doğrular.