Sürgün, Marjinal ve Yabancı: Edward Said
Kasım 2016, profesör ve aktivist Edward Said'in doğumunun seksen birinci yıl dönümü; kutlu olsun! Said, dünyada ve ülkemizde “Oryantalizm” adlı kitabı ve Filistin sınırında İsrail tarafına taş atarken çekilmiş fotoğrafı ile meşhur.
Said, 1993 yılında Reith'de yaptığı bir sunumda: “Gazeteci ve yorumcular sık sık benim Filistinli olduğumu, bunun da herkesin bildiği gibi şiddet, fanatizm ve Yahudilerin öldürülmesi demek olduğunu söylüyorlardı. “ diyor. Ve ekliyor: “Söylemiş olduğum hiçbir şeyden bahsedilmiyor, her nasılsa bunun cümlealemin malumu olduğu varsayılıyordu.” Peşin hüküm... Ne kadar tanıdık?
Edward Said Entelektüel kitabında sunuşta entelektüelin görevinin tam da bu olduğunu, serbest düşünceyi ve şeffaf iletişimi baskı altına almak isteyen klişeleri, indirgemeci-yaftacı yaklaşımları kırması gerektiğini söylüyor. Ama nasıl? “Şirketleşmiş düşünce müsvettelerini, sınıf, ırk ve toplumsal cinsiyet imtiyazlarını” sorgulayarak... Said, görüşlerine değil ama “tavrına” hayran olduğu Sartre'la mutabık: entelektüel, özerk ve bağımsız olmalı! Mesela Sartre: yaşamı boyunca hiçbir örgüte üye olmadı, hiçbir siyasi partiye ya da kalabalığa katılmadı. Nobel edebiyat ödülünü de, Fransa devlet nişanını da redetti. Basına, halkına, parlamentoya, Cumhurbaşkanına, Fransa'ya rağmen ülkesine karşı bağımsızlık savaşı veren Cezayir'i destekledi. Taraf tuttu ama “taraftar” olmadı. Tıpkı ülkemizin en önemli organik entelektüellerinden Sezai Karakoç gibi...
Sürgün, marjinal, yalnız... Benda'nın tanımını ödünç alan Said tekrarlıyor: “gerçek entelektüeller kazığa bağlanıp yakılma, sürgüne gönderilme, çarmıha gerilme riskine girmek durumundadırlar.” Edward Said, “Oryantalizm” ve “Filistin sorunu” dışında, başka şeyler de söylüyor...
85.Sayımızda da yine birbirinden ilginç onular üzerine yayımlanan kitaplar hakkında değerlendirmeler yer alıyor. F. Gökhan Özcan’ın “Davranışlarımızın Evrimsel Psikobiyolojisi” ve Kadir Pektezel’in “Ütopyanın Kurgusundan Aklın Paradoksuna” ve Asım Öz’ün TÜYAP Fuarı hakkında kaleme aldığı “TÜYAP Ne Zaman Türkiye'nin Fuarı Olacak?” yazıları dikkat çekenler arasında.
Yine her sayı oludğu gibi okuyucularımız merakla beklediği bölümde Azra Kohen ve Veysi Erdğan’la yapılmış çok özel yorumların yer aldığı söyleşiler kaçırılmamamsı gerekenler arasında.
Keyifli okumalar dileriz.
