İslam medeniyetinin atılım çağları, aynı zamanda büyük bir "tercümeler çağı"dır. Yeniyi, farklıyı öğrenmeye, bilgiye böylesine susamış açık zihinler, kısa sürede "tercüme"yi aşarak, orijinal üretime başlamış ve deneye, gözleme, ölçüme dayanan bilimi inşa etmiştir. Ama sonra bu ışık İslam dünyasında gerilemiş, Avrupa'da ortaya çıkmıştı.