Bitmeyen Savaş: İttihad ve Terakki'den Cumhuriyet'e Halil Paşa
Taylan SorgunBitmeyen Savaş: İttihad ve Terakki'den Cumhuriyet'e Halil Paşa Gönderileri
Bitmeyen Savaş: İttihad ve Terakki'den Cumhuriyet'e Halil Paşa kitaplarını, Bitmeyen Savaş: İttihad ve Terakki'den Cumhuriyet'e Halil Paşa sözleri ve alıntılarını, Bitmeyen Savaş: İttihad ve Terakki'den Cumhuriyet'e Halil Paşa yazarlarını, Bitmeyen Savaş: İttihad ve Terakki'den Cumhuriyet'e Halil Paşa yorumları ve incelemelerini 1000Kitap'ta bulabilirsiniz.
Mamahatun’a ulaştığımızda tehlikeli boğaz geçip gidebilmeleri için de vanlı bir müfrezeyi oraya göndermesini Erzurum’ daki Kâzım Karabekir Paşa'ya bildirdim.....Şehirde doğruca Kazım Karabekir Paşa’nın karargâhına doğru ilerledim ve karargah önünde Paşa ile karşılaştım. Kısa bir konuşma geçti aramız da,
«— Van taraftarında bir teftişe çıkmak mecburiyeti hasıl olmuştur, kusura bakmazsınız. Karargâh binası istiralıatiııiz için emrinizdedir ...»
Çok şey görmüştüm, çok şey duymuştum... Böyle şeylere aldıracaklardan değildik. Paşa bir kumandandı, benim geleceğimi biliyordu, teftişini bir ve ya iki gün veya birkaç saat geriye bırakabilirdi....
Demek ki Kazım Karabekir Paşa benimle görülmekten çekiniyordu. Atma bindi, süratle hareket ettiler...
Atlarımızın başını çevirerek süratle geriye döndük ve silah seslerinin üzerine gittik...
Tekrar dönüp geldiğimizde eşeklerin üzerindeki yüklerin Dersim’li eşkiyalar tarafından indirilmiş olduğunu gördük. Dersim'liler karşı taraftaki sırtın gerisinde kaybolup gittiler, arkalarından birkaç el ateş ettik ama yol vermez MURAT NEHRİ’nin geçit yerini bilmediğimiz için takib edemedik ...
Giyiniyordum ki içeriye Mustafa Kemal Paşa girdi. Samimiyet ve dostlukla el sıkıştık, «Halil Paşa! Bakarım suya hasret kalmış gibisin, atmışsın hemen kendini suluğa..» « Naparsın, yol yorgunluğunu atalım dedik... iyi gelir size de... »
« İki gündür hastayım paşa, ateşim de var üstelik, doğru olmaz... Kalmayalım buralarda... Hadi giyin hemen Sivas’a gideceğiz ...» « Zahmet ettiniz buralara kadar, gelirdik biz, ne kalmıştı ki yol...» «Daha bir günlük yolun olacaktı .. Yorulmayasın diye almaya geldim reni. hadi giyin de çıkalım ...»
Ali Fuat'la karşı karşıyaydık. ... Savaş yıllarının arkadaşlığı düşüncesi ne bir başka. arkadaşlığa, ne de düşünceye benzer öyle kucaklaştık işte ...Sonra geçtiğim bölgelerdeki durumu anlattım:
«— Mutasarrıf Hilmiye gelince şu anda kendisi olduğu gibi bütün avenesi ile beraber İstanbul'a bağlıdır. ... Hainin tekidir....»
Bilecik’ten Eskişehir’e kadar trenle gidecektik. Kompartıman oldukça kalabalıktı ve İngiliz polisleri devamlı olarak etrafı kontrol ediyorlardı
Yahya Kaptan’la biraz sohbet ettikten sonra beni bir kenara çağırdı:
"Paşam, Mustafa Kemal'den son bir emir aldık. Batı istikametinde değil, Sivas istikametinde ilerleyerek kendisi ile buluşacaksınız....:
Yahya Kaptan, Adapazarı yolunu tehlikeli buluyordu:
"Paşam, Adapazarı civarındaki abâzaların bir kısmının Saray’a bağlı oldukları ve bizlere karsı harekete geçtikleri söylenmektedir, öteki yol daha emindir...."
İstanbul'un yabancılar tarafından işgali ancak padişah ve O’nun yardakçıları tarafından hoş görülebilirdi... İstiklâl ve Hürriyete gönülden bağlı Ittihad ve Terakki mensupları ile subaylar Mütareke’- nin hemen ertesi günü teşkilâtlanarak Anadolu’ya subay ve cephane kaçırmaya başlamışlardı.... Bu arada zengin İttihatçıiardan toplanan paralar da ' Anadolu’ya gönderiliyordu...
Istanbul Bekirağa bölüğünde hapsedilmistik. Müdürün odasında bir İngiliz Yüzbaşısı beni bekliyordu; "Halil Paşa Üçyüzbin ermeninin, altmış bin arabın, onüç yahudinm, iki İngiliz subayı nın ve bir de Türk çavuşunun katili olmaktan maznunsunuz, cevabınız nedir?
Ona ".....Ermeniler devletime karşı isyan ettiklerinde , araplar ana menzil hattımız üzerinde düşmanın iğfali ile isyan çikardiklarinda gereğini tenkil ve tedip ettim....." Dedim
Ve İstanbul işgal edildi.. Sokaklarda İngiliz, Fransız, İtalyan ve Yunan devriveleri dolaşıyordu... Birkaç gün sonra Celal Bey "Paşam işler berbatlaşıyor, Beşiktaş ser komiseri Şevki Bey haklarında tevkif kararı verilenlerin listesini gösterdi. Siz ve ben de bulunuyoruz" dedi... Bir süre sonra evde otururken bir ses duyduk kapıyı açar açmaz salonda otuz kırk ingiliz askeri ellerindeki silâhları kapıya çevirmiş, parmakları telikte dikilmişlerdi bile...
« Efendiler siz kimsiniz... Yabancısınız ve bir Türk'ün evine girmek hakkına sahip değilsiniz ...» dedim