Almanca tiyatronun #brecht 'ten sonra büyük ismi, İsviçre'li. Rakibi #dürrenmatt 'ın "umutsuz bir romantik" olarak nitelediği yazar, topluma dayandırdığı tiyatro kolunda deneysel ürünler de vermiş. Benzetmeci sanat anlayışında ilerleyen bu yolda, hemen tüm eserlerinde görülen bir bitmemişlik var. Frisch'in bu deneysel oyununda; karısından boşanmak üzere olan Kurmann adındaki bilim adamına geçmişe dönüş şansı verilir ve neleri değiştireceği sorulur. Sürekli yinelenen provalar şeklinde ilerleyen oyunda Kayıtçı, hemen her sahneye müdahale eder ve tekrarlatır. Sonu dahil 6 kez yinelenen sahnelere rağmen Kurmann; karısıyla tanıştığı, ilk karısının intiharı, akademik olarak komünistlikle suçlanıp atıldığı ve hasta olduğu zamanlara dönüldüğünde dahi hiç bir değişiklik yapamaz! Yazar, insanların hayatlarını biçimlendirme düşüncesini; elinde olmadıkları ya da bir şans daha verilmemesi gibi cevapları kaçamak olarak görüp, oyununda aydın Kurmann'a verilen şansa rağmen yeterince kullanmamasıyla mesajını da vermekte: Her zaman bir fırsat vardır ve iyi değerlendirin. Ünlü sözü "Kesin tasarımlar yapmayacaksın" cümlesini kutsal kitaptan alıntılayan ve her insanda var olan ve kavranamayan canlı yönlerin olduğuna vurgu yapan #frisch, edebi sanatının güncelere dayanan tarafı yanında, hayatı sorgulayan bu tür oyunlarıyla da göz dolduruyor: Bir fırsat daha geçse değil fırsatları görüp değerlendirmektir yaşam...

BiyografiMax Frisch · Can Yayınları · 199314 okunma