Büyük Ekonomistler Gönderileri
Büyük Ekonomistler kitaplarını, Büyük Ekonomistler sözleri ve alıntılarını, Büyük Ekonomistler yazarlarını, Büyük Ekonomistler yorumları ve incelemelerini 1000Kitap'ta bulabilirsiniz.
Akılda Kalması Gerekenler- Daniel Kahneman
• Psikolog olmasına rağmen, Kahneman (ve Tversky) davranışçı ekonomi alanını yaratmıştır.
• Çalışmaları rasyonel davranış teorisini ekonominin temeli olarak kabul eden ana akım düşüncenin çoğu varsayımını çürütmüştür.
• İnsanların nasıl karar verdiklerini anlamanın önemine odaklanma düşüncesi, hükümetler tarafından finansal karar verme süreci ve düzenlemelere daha çok dahil edilmektedir.
• Kısayollar ve eğilimlere dair sistemli bir düşüncenin yaratılması politika üretenlerin insanların nasıl karar verdiğini anlama ve kötü kararlardan kaçınmalarına yardımcı olma kabiliyetlerini geliştirmiştir.
• Finans piyasalarındaki ani yükseliş ve düşüşlerde olumlu neticelere ve karar verenlerin kendi yeterliğine aşırı güvenmenin payı vardır.
• İnsanlar genelde almakta oldukları riskleri tam anlamıyla açıklamayı beceremezler.
davranışçı ekonomi
...Laboratuvar ortamında karar veren gerçek insanlar üzerinde bolca deney yaparak, bu deneyleri tekrarlayarak, bu kısayolların ve eğilimlerin rasyonel tercih teorisindeki temel zayıflıkları ifşa etmesini sağlamış ve insanların gerçekte nasıl karar verdiklerine açıklama getirmiştir. Bunu yaparak, Nobel Ödülü takdiminde de söylendiği gibi, yepyeni bir araştırma alanının temelini atmıştır.
Kahneman bu nedenle, günümüzde kendi çapında bir alan olarak görülen davranışçı ekonominin babası olarak değerlendirilir.
.
.
Kayıptan kaçınmanın tehlikesi, finansal açıdan anlam ifade etmese bile, bizi kaybetme hissini minimize etmeye sevk etmesidir. İnsanların evlerini kendi ödediklerinin altındaki bir tutara satmaya isteksiz olmalarının gösterdiği gibi, kayıptan kaçınma emlak sektörünü bariz bir biçimde etkilemektedir. Evin mevcut değerinden ziyade, geçmişte evi satın alırken ödedikleri tutarı - evin fiyatı düşmeye devam etse de- referans noktası olarak alırlar.
İnsanlardaki kaybetme endişesi kazanma endişesinden daha güçlüydü.
Daniel Kahneman
İnsanların, klasik ekonomistlerin söylediği gibi insan tercihlerinin sabit olmadığını, ama kendilerine sunulan tercihleri nasıl anladıklarına göre değiştiğini (örneğin başka bir açıdan bakınca) ifşa edecek tarzda karar verdiklerini gösteren başka eğilimler de vardır. Bazıları şunlardır:
• Geçmiş Görüş: Bu eğilim insanları şans ya da zamanlama eseri olan başarılarından yetenekli oldukları sonucunu çıkarma konusunda yüreklendirir. Bir hisse senedinin tavan yapmasını sağlayan bir borsacı dahi olduğuna inanacaktır ki bu da ondaki iyimserlik eğilimini ateşleyecektir.
• Kendini Doğrulatma: Mevcut görüş lehine kanıtları öne çıkarıp aleyhte olanları görmezden gelme eğilimi de denebilir buna. Bir şirket hakkında olumsuz görüşleri olan bir yatırımcı şirket hakkındaki olumsuz haberleri okuma, hatırlama ve olumlu gelişmeleri geçiştirme eğilimdedir.
• Statükoculuk: Bildiğine bağlı kalma seçeneği, yani daha iyi oldukları konusunda güvence verilse dahi alternatiflerin değerini azımsama. Bu eğilim, daha ucuz alternatifler olsa da banka ya da enerji şirketi değiştiren görece az kişiyi anlamamızı sağlayacaktır.
Ama özellikle ekonomistlerin insanların finansal kararları nasıl verdiğini inceleme tarzlarını etkileyen ve burada daha ayrıntılı olarak ele alacağımız bazı eğilimler var.
Bir tanesi iyimserlik eğilimidir. İyimserlik, kararlar söz konusu olduğunda sonuçları açısından en önemli eğilim sayılalir. Bu eğilim sırtını, çoğumuzun dünyayı gerçekte olduğundan iyi gördüğü gerçeğine yaslamıştır, kendi becerilerimiz de gerçekte olduklarından daha değerlidir, kendimize koyduğumuz hedeflere ulaşmak da daha kolay görünür. Geleceği görme yeteneğimizi de abartırız, bu da aşırı bir özgüven verir.
.
.
Rasyonalitenin de iki yüzü vardır: İlki insanların rasyonel davranış olarak addedikleri şey diğeri ise insanların gerçekte nasıl davrandıklarıdır. Diğer bir
ifadeyle insanların nasıl davranmaları gerektiğine dair fikirleri ile gerçek hayatta nasıl davrandıkları arasında ciddi bir fark vardır (hem ekonomistlerin hem de psikologların sırasıyla normatif ve pozitif diye adlandırdığı şey budur).
İnsanlar çoğunlukla pek de rasyonel olmayan davranışlar sergilerler.
Daniel Kahneman
Homo Economicus
Ama daha geniş perspektiften bakıldığında, Kahneman ekonomi ve finansın başlıca alanları kadar matematik, bilgisayar bilimleri, biyoloji, evrimci bilimler, jeoloji ve psikoloji gibi alanlardan faydalanarak ekonomik sorunları multidisipliner bir yaklaşımla ele alma konusundaki giderek artan eğilimin en önemli temsilcisidir. Kişisel çıkar ve rasyonel karar verme kabiliyetinden hareket eden homo economicus -ya da ekonomik insan-kavramı, günümüzde her geçen gün daha çok kişi tarafından, ekonominin pratikte nasıl işlediğini açıklamakta başarısız bir model olarak görülüyor. İnsanlar irrasyonel denebilecek şekillerde hareket edebilirler ve bunu kabullenmemenin, ekonominin nasıl işlediği konusunda yanlış bir yoruma yol açması muhtemeldir.