Diyalektik Düşüncenin Tarihi
Selahattin HilavDiyalektik Düşüncenin Tarihi Sözleri ve Alıntıları
Diyalektik Düşüncenin Tarihi sözleri ve alıntılarını, Diyalektik Düşüncenin Tarihi kitap alıntılarını, Diyalektik Düşüncenin Tarihi en etkileyici cümleleri ve paragragları 1000Kitap'ta bulabilirsiniz.
Aristoteles, doğadaki değişimleri açıklayabilmek için idelerin ve tek tek şeylerin yanına üçüncü bir terimi, yani hiç değişmeyen idelerin karşıtı olduğunu ileri sürdüğü ve bütün değişimlere konu Ödevini gördüğünü söylediği maddeyi koymaktadır. Öte yandan, Platon'un diyalektiğinin, zamanla daha soyut ve genel bir hale geldiği de görülmekte dir. Nitekim, Sofist’te dianoia'nm (matematik bilgi) logos ile bir ve aynı şey olduğunu söylemekte ve diyalektiği "ruhun, kendisiyle yaptığı bir iç diyalog" olarak tanımlamaktadır. Böylece diyalektik, gerçek bir süreç olmak niteliğini kaybettiği gibi, düşüncenin yasası olmak özelliğini de kaybetmekte ve katkısız bir içdüşünme (reflexion) haline girmektedir.
Sayfa 46Kitabı yarım bıraktı
Lassalle
Varlığın ve varolmayanın oluş içindeki birliği ilkesinin değişik adlarından başka şey değildir.
Genel parçasaldan; olumlu olumsuzdan; dolaysız dolaylıdan daha üstündür. Bu söylenilenlerden şu sonuç çıkan algı gerçek bilimi sağlayamaz. Çünkü, algı sadece tek tek olanı vermektedir, oysa bilginin asıl nesnesi genel olandır. En doğru bir kanı bile bilgi değildir. Çünkü bilgi zorunluluk karakteri taşır ve değişikliğe uğramaz. Oysa kanı kesin değildir ve nesnesi kadar değişkendir.
Sayfa 48Kitabı yarım bıraktı
Diyalektik kavram içinde, hem tümel hem tikel hem soyut hem somut yer alır. Kavramlaştırmak, anlamak demektir. Varlık ile öz arasındaki ilişkinin kendisi "kavrayış" (anlama) diye adlandırılmıştır.
Sayfa 115 - HegelKitabı okudu
Aristoteles'e göre bilim, nedenlerden çıkarsama yoluyla edini len bilgidir. Özellikle, kanıtlanamayan ilk nedenden çıkarılmış bir bilgidir. Nedenden çıkarsanmış bilimden başka, Aristoteles, kaynağım deney ve tümevarımda bulan ve olaylardan çıkarılan bir bilim olduğunu da söyler. Ama bu bilim, nedenden çıkarsa- nan bilimle boy ölçüşemez. Çünkü bu bilim, düşüncenin kav ramlardan kalkarak temel ilkeye, yani kanıtlanamayana varmasını sağlamayan bir yöntemden türemiştir. Gerçekten de, apodiktikin olabilmesi için kanıtlanamayan kesin ilkelerin bulunması gereklidir. Bu çeşit ilkeler arasında çelişmezlik ve üçüncü şıkkın imkânsızlığı ilkelerini sayabiliriz. Belli bir içeriği olumla-mak (tasdik etmek) ya da olumsuzlamak (nefy etmek), bunlardan birinin doğru ötekinin yanlış olduğunu söylemek demektir.
Yani birbiriyle çelişen iki önerme hakkında üçüncü bir yargı ileri sürmek imkânsızdır. Bir kanıt, nedensellik karakterini taşıdığı ve yukarıda sözü geçen son ilkelere yakın olduğu ölçüde mükemmeldir. Bundan başka, en mükemmel kanıt, en basit ve en olumlu olan ve eksiksiz bir kanıtlama sağlamak için en az terim gerektiren kanıttır.
Sayfa 47Kitabı yarım bıraktı
Ben, kendi öz varlığında, bir yönelimli oluş ve değişmedir; isteyerek gerçekleştirilen evrimdir; bilinçli ve bile isteye bir ilerlemedir. Kendisine verilmiş ve kendisi olan veriyi aşma edimidir. Ben, özgür ve tarihsel bir bireydir. Ve kendini, başkalarına ve kendisine bir kendinin bilinci olarak açan (gösteren, ortaya koyan) bir Bendir...
Sofist felsefesinin bir çeşit kelime diyalektiği olduğu ileri sürülmüştür. Ama asıl fark, "nesnelerin ve gerçeğin bağlantıları üzerine yürüttüğümüz yargılar zorun lu olarak çelişiktir" ilkesini gerçek diyalektiğin kabul etmesi ne karşıhk, aynı karşıtlık ilkesi üzerinde duran sofistlerin, bu ilkeyi tezlerini pekiştirmek için değil, başkalarının iddialarını çürütmek için kullanmalarından doğmaktadır. Sofistlerin vardıkları temel sonuç, aynı nesne üzerine yürütülmüş iki çelişik yargıdan birinin doğru olmayacağıdır. Başka bir deyişle, sofistler aslında, özdeşlik ilkesine bağlı kalmakta ve karşıtlığı kabul etmemektedirler. Ama bunu, açıkça değil, kapalı bir biçimde yapmaktadırlar.
Sofistlerin felsefesi, tarih bakımından bir antitez rolü oyna dığı gibi, davranışları da diyalektiğe dolaylı olarak yarar sağlamıştı. Bu yarar, sofistlerin çelişki ilkesini formel ve özel bir biçimde kullanışlarından değil, özdeşlik ilkesini uygulayışlarındaki bozgunculuktan doğmuştur.
Zenon da sadece varlığın varolduğunu ve varolmayanın varolmadığım ileri sürüyordu. Fenomenlerin soyut özü olarak düşünülen bu varbk, yine fenomenlerin çeşitliliği ile çelişki halindedir.
Zenon'a göre, evrende rastladığımız çokluk ve çeşitlilik, özle ilintili olmayan temelsiz görünüşlerdir. Nitekim Zenon, çokluğun ve hareketin imkânsızlığını bir mantık çelişkisi olarak göstermeye kalkıştığı zaman, felsefesinin özünün, olumsuz anlamda diyalektik bir karakter taşıdığı belli olur. Aslında bu felsefe, diyalektiğe büsbütün aykırıdır. Aristoteles, Zenon'u diyalektiğin kurucusu olarak görürken, onun yöntemini ve aporyalarını (çözülmesi imkânsız mantıksal karşıtlıklar, çıkmazlar) göz önünde tutuyordu.