Endülüs
İlker ÖzünlüÖne Çıkan Endülüs Gönderileri
Öne Çıkan Endülüs kitaplarını, öne çıkan Endülüs sözleri ve alıntılarını, öne çıkan Endülüs yazarlarını, öne çıkan Endülüs yorumları ve incelemelerini 1000Kitap'ta bulabilirsiniz.Bunlar hep bilgi
Katedral sözcüğünün geldiği katedra...yani piskoposun ayin sırasında oturduğu özel koltuk...Katedra sözcüğünün, aynı zamanda üniversitedeki profesörlük kürsüsü anlamına gelmesi bizi şaşırtmamalı. Eğitim sivilleşmeden önce ilkin dinsel yapılanmanın bir parçası olarak gelişti. Kolej(collegio), manastır içindeki okullardan biriydi, seminer(seminario) de öyle ve örneğin dekan(Yunanca "yardım eden"anlamında diakonoi'den) piskoposa pratik işlerde yardım eden kişiydi.
..İskenderiye Kütüphanesi dünyada rakipsiz kalsın diye Mısırlılar Bergama Krallığı'na papirüs ihracatını durdurunca, Bergamalılar da, devrin ikinci en büyük kütüphanesine sahip bir halk olarak dehalarını kullanmış ve keçi derisinden kendi krallıklarının adıyla anılacak parşömeni icat etmişlerdi.
Zaragozalı ünlü filozof İbni Bacce tıpkı İbni Sina gibi boşuna akl-ül faal dememişti, yani sezginin emrinde olan akıl...
Bugün İspanyolcada, "Bakalım her şey yolunda mı?" karşılığı "A ver si hay moros en la costa? gibi deyimler (deyimin bire bir çevirisi, "Bakalım sahilde Araplar var mı?"), sözcüklerin taşıdıkları anlam ne kadar değişirse değişsin geçmişi hala gündelik yaşama taşımaya devam ediyor.
Granada'nın El Caiceria'sı (El kayseriya okunur)...duyduğumuz "kayseriya" sözcüğünün kulağımıza tanıdık gelmesine şaşırabiliriz, sonuçta Anadolu'nun Kayseri'si nere, burası nere değil mi?
Ama öyleymiş, yani her iki isim de kaynağını aslı "kayser" olan Sezar'dan almış. Roma döneminde...merkezlerin "kayser"e ait oluşunu vurgulamak üzere caesarea deniliyordu. Araplar az bir değişiklikle aynı adı kullandılar ve onlardan miras bir Anadolu'da, bir de Endülüs'ün Granada'sında "kayseriya"lar kaldı günümüze.
...İspanyollar Müslüman olan herkesi içine alan, mauroi'den türetilmiş moro sözcüğünü kullandılar. Fas'ın hemen hemen tüm dillerdeki karşılığı da aynı çıkarsamaların bir sonucu olarak ortaya çıkmıştır. İspanyolca Marruecos, İngilizce Morocco buna birer örnek.
Bana maval okuma
Arapların sokaklarda hem dolaşıp hem mani ya da gazel okuması gelenektendi. Okunan bu ezgilere Arapçada mevval deniyor. Oldukça garip bir boşluk olmuş ve Türkçeye bakın nasıl bir hata sonucu girmiş bu sözcük. Osmanlı döneminde hacca gidenler, hiç alışık olmadıkları, sokağa bağıra çağıra türkü çığırma adetini yanlış yorumlayarak, Kuran'dan ayetler okunduğunu sanmışlar. Çok sonraları gerçek öğrenildiğinde, mevval, "bana maval okuma"daki maval olmaktan kurtulamamış doğal olarak!
Arapça,"kendi içine alınmış, ehlileştirilmiş" anlamlarını içeren mudejar, Granada dışında kalan tüm Endülüs bölgesi Hristiyan güçlerin eline geçtikten sonra da eski İslam sanat ve mimari üsluplarını kendi içinde sentezleyen akımın adıdır.