Halüsinasyonlar
Oliver SacksHalüsinasyonlar Gönderileri
Halüsinasyonlar kitaplarını, Halüsinasyonlar sözleri ve alıntılarını, Halüsinasyonlar yazarlarını, Halüsinasyonlar yorumları ve incelemelerini 1000Kitap'ta bulabilirsiniz.
Müzikal halûsinasyonlar felçten, tümörden, anevrizmadan, bulaşıcı bir hastalıktan, nörode- jeneratif bir süreçten ya da toksik veya metabolik rahatsızlıklardan
ötürü ortaya çıkabilir. Bu durumlarda karşılaşılan halûsinasyonlar genellikle uyarıcı neden tedavi edilir edilmez ya da diner dinmez yok olurlar.
Bazen müzikal halûsinasyonlar için belirli bir neden bulmak zordur, fakat çoğunluğu geriatrik olan hastalarımda müzikal halüsinasyonun başlıca nedeni açık arayla işitme kaybı ya da sağırlıktır, üstelik bu kişilerde görülen halûsinasyonlar
Bleuler, “Hastaneye yatırılan hemen her şizofreni hastası ‘sesler’ duyar” diye yazar. Ancak bunun tersinin doğru olmadığının, yani
sesler duymanın illa şizofreniye işaret etmediğinin de altını çizer.
Ne ki, genellikle insanların zihninde, durup dururken birtakım sesler duymak şizofreniyle neredeyse eşanlamlıdır, fakat bu büyük
bir yanlış anlamadan ibarettir, çünkü ses duyan insanların çoğu şizofrenik değildir.
Koku duyusunu tamamıyla yitirmeyen kişiler de koku çarpıtmalarından, üstelik genellikle de hoş olmayacak türde olanlarından mustariptir (bu rahatsızlığa parozmi ya da dizozmi adı verilir).
Anozmiden mustarip kişiler gazın, dumanın ya da bozulmuş yemeğin kokusunu alamazlar; kendilerinin koktuğunu düşünerek sosyal anksiyetenin pençesine düşebilirler. Yeryüzündeki güzel kokulardan mahrum oldukları gibi yiyeceklerin daha ince lezzetlerinin tadını da çıkaramazlar (çünkü çoğu yiyeceğin lezzeti eşit ölçüde kokuya dayanır
Din adamlarının mağaralara çekilerek aradığı ya da tutsakların ışık görmeyen zindanlarda maruz bırakıldığı karanlık ve yalnızlık nedeniyle normal görsel veriden mahrum kalmak, iç gözü harekete geçirerek düşler, canlı hayaller ya da halüsinasyonlar üretmesine sebep olabilir.
Tecritte ya da karanlıkta tutulan kimseleri avutan ya da onlara işkence eden bu parlak renklerle bezeli türlü halüsinasyon silsilelerine verilen özel bir terim dahi vardır: “tutsak sineması.”
Halüsinasyonların ortaya çıkması için bütünüyle görsel yoksunluk olması gerekmez, görsel monotonluk da neredeyse aynı etkiyi yaratabilir.
Nitekim denizciler günlerini çarşaf gibi bir denize bakarak geçirdikleri zaman bazı şeyler gördüklerini (ve belki işittiklerini de) çok defa ifade etmiştir. Araçlarıyla engebesiz bir çölden geçen gezginler ya da uçsuz bucaksız, tekdüze buzulların arasındaki kutup kâşifleri için de benzer bir durum söz konusudur.
CBS’si olan kimselerin tabii ki herkes gibi kendi psikodinamiği vardı, fakat halüsinasyonların çözümlenmesiyle görünenin ötesinde çok az kazanım olduğu ortaya çıktı.
Dindar bir kimse, başka pek çok şeyle birlikte, dua eden eller, bir müzisyense nota halüsinasyonlan görebilir, fakat bu imgelerin kişinin bilinçdışı istekleri, ihtiyaçları ya da çatışmalarının içyüzüne dair bilgi verdiği nadirdir.
Rüyalar psikolojik olduğu kadar nörolojik fenomenlerdir, fakat CBS halüsinasyonlarmdan çok farklıdırlar. Rüya gören kimseler tamamıyla rüyalarının içindedirler ve genellikle rüyalarına aktif
biçimde katılırlar, ancak CBS’si olan kimseler uyanık vaziyetteki normal, eleştirel bilinçlerini muhafaza ederler.
Dışsal bir uzama yansıtıldıkları halde CBS halüsinasyonlarının ayırıcı niteliği,
etkileşimden yoksun olmalarıdır; daima sessiz ve nötrdürler, bir duyguyu ilettiklerine ya da uyandırdıklarına nadiren rastlanır. Seslerden, kokulardan ya da dokunma hissinden yoksun, görsellikle sınırlıdırlar
Bazen halüsinasyon esnasında görülen metnin yaşananlarla yakından ilgisi vardır, tıpkı bana, her yıl Kefaret Günü’nün [Yom Kip- pur] ardından altı hafta boyunca duvarların üzerinde hep İbranice harfler gördüğünü yazan adamda olduğu gibi.
Glokom rahatsızlığı nedeniyle gözleri neredeyse hiç görmeyen bir başkası, sık sık balon içinde satırlar gördüğünü yazdı; “Çizgi romanlardaki konuşma balonları gibi” diyordu, fakat kelimelerin ne anlama geldiğini çözemiyordu. Metin halüsinasyonları hiç de olağandışı değildir; CBS’den mustarip yüzlerce hasta görmüş olan Dominic ffytche, hastaların dörtte birinin öyle ya da böyle bir metin halüsinasyonu gördüğünü tahmin ediyor.
Ona, körlük ya da görüş bozukluğundan mustarip kimselerin halüsinasyon görmesinin, tuhaf bir biçimde, az rastlanan bir durum olmadığını ve bu görüntülerin “psikiyatrik” kaynaklı olmayıp beynin görüş kaybına verdiği bir tepki olduğunu açıkladım. Rosalie, Charles Bonnet sendromu (CBS) adı verilen bir rahatsızlık geçiriyordu.
Colin McGinn’in Mindsight adlı kitabında
ifade ettiği gibi, insan kendi hayal gücünde şaşırtıcı ya da alışılmamış bir şey keşfetmeyi beklemez, halbuki halüsinasyonlar sürprizlerle doludur.
