İstiklal Mahkemeleri Ve Sivas'ta Şapka İnkılabı Duruşmaları
Ahmet Turan AlkanSözler ve Alıntılar
Hukuk Devleti
Görünen odur ki, devleti var eden otoritenin kendini kendi hukukuyla sınırlandırması ve o hukuka karşı saygılı davranmasını beklemek için, "Hukuk Devleti" kavramının bütün kurum ve lazımeleriyle sahiplenilmesini beklemek durumundayız.
Mustafa Kemal Paşa, şahsına devredilen olağanüstü yetkilerini hemen iki gün sonra kullanarak “Tekâlif-i Milliye Emirleri”ni yayınladı (7-8 Ağustos 1921). İstiklâl Mahkemeleri de Tekâlif-i Milliye kararlarının yürütülmesindeki aksamaları önlemek üzere görevlendirildi.
Good old days.
Cumhuriyet bütçesinde “hanedan” diye bir faslın
anlamsızlığı ileri sürülmüştü. Hilafetin kaldırıldığı gün Meclis’te iki önemli kanun daha kabul edildi: Buna göre Şer’iye, Evkaf ve Erkân-ı Harbiye-i U-mumiye Vekâletleri de kaldırılmış, Tevhid-i Tedrisat Kanunu’nun kabulü ile laik devlet prensibinin yerleştirilmesi için son derece etzem bir alan, İnkılâplar lehine
boşaltılmıştı. 3 Mart 1924 tarihi, sadece gelecek İnkılâpların zeminini teşkil etmesi bakımından değil, Milli Mücadelenin başlangıcından beri önemli bir sıklet merkezi durumundaki istanbul’un maddi ve manevi itibarının da Ankara lehine bozguna
uğratılması bakımından da özel bir anlam, taşımaktadır.
Yeni kanuna göre, İstiklâl Mahkemesi’nin kurulması Meclis’in mutlak çoğunluğuna ve Vekiller Heyeti’nin teklifine bağlanıyor ve mahkemenin görevli olduğu cürüm listesi bu defa daha ayrıntılı olarak tarif ediliyordu. Buna rağmen Meclis eğer gerekli görürse, yeni bir mahkeme görevlendirirken, bu listedeki suçlardan ancak bazılarının kovuşturulmasına müsaade edebilecekti. Yapılan en
mühim değişiklik, idam cezalarının mutlaka Meclis’in tasdikine sunulması kararı oldu. Meclis gerekli halde bu yetkisini mahkemeye devredebilmekle beraber, eskiden olduğu gibi idam cezalarında süratli infaz usulü ortadan kaldırılmış oluyordu.
Sakarya nehri kıyılarında cereyan eden 22 günlük cephe harbinden sonra (23 Ağustos-13 Eylül 1921), Yunan ordusunun artık taarruzî bir harekât yapamayacağı açıkça belli olmuş ve bu durum, cephe gerisinde asayiş ve düzenin yeniden kurulmasını oldukça kolaylaştırmıştı.
Gençlere kpss sorusu.
İstiklâl Mahkemeleri, 11 Eylül 1920 tarihinde TBMM’nin kabul ettiği 21 sayılı kanunla kuruldu.
Saltanatın ilgasından sonra siyasi otoritesini kaybeden Hilafet makamı, sınırları .pek de vazıh olmayan bir temsil yetkisiyle pek az yaşama imkânı bulabildi. 3 Mart 1924 günü kabul edilen bir kanun teklifi ile Hilâfet kaldırıldı. Meclis, Hilâfet’in esasen
“Cumhuriyet’in mânâ ve mefhumunda mündemiç “ olduğu kanaatiyle Halifeyi hal’ederken, Osmanlı hanedanını da son derece sert tedbirlerle tasfiye ediyor, damatlar ve hanedanın kadın üyelerinden olma evlatlar da kanun kapsamına alınarak bunların on gün içinde Türkiye Cumhuriyeti arazisini terk etmeleri isteniyor, hudut dahilindeki gayrimenkuller üzerindeki tasarruf haklan kaldırılıyor ve vatandaşlık sıfatları sona erdiriliyordu.