Okurken defalarca not aldığım ve antitez sunmaya çalıştığım bir kitaptı. Tarihsel diyalektiğe bakışı gayet iyi, dönemin gelişmelerine getirdiği bakış açısı da gayet tatmin edici idi.
Ancak, tamamıyla doğru tahminlerde bulunduğu söylenemez. Mesela, proleter devrimin dünya çapında olacağını söylemesi ve modern komün topluma geçileceğini iddia etmesi yanlış çıktı. Kapitalizm bu kadar güç kazanmış ve kendini çağıyla sentezlemeyi başarmışken, yok olması imkansız olacaktır bana göre.
Ayrıca millet ve milliyet unsurlarını doğru yorumladığını düşünmüyorum. Marx'a göre ekonomi; kültürü, dini belirler. Ancak, toplumdaki aidiyet duygusu aileden başlar. Bizim gibi toplumlarda aidiyet duygusunun yok edilmesi güç olduğundan, milliyet unsuru kaybolmayacaktır.
Kitapta not düştüğüm yerleri akademik araştırmamı tamamladığım zaman okuyabilirsiniz, pdf linkini incelemenin sonuna koyarım.
