Meşrutiyet Tek Parti Çok Parti Hatıralarım
Hilmi UranSözler ve Alıntılar
Bir müddet sonra fesler yeniden tedarik edilerek başlara geçirildi. Fakat elden çıkmış, gitmiş olan Bosna Hersek bir daha bize dönmedi. Biz hem parasını verip aldığımız feslerden, hem de Bosna Hersek'ten olmuştuk!..
Bir fikrin kökleştirilmesindeki âmillerin başında onun, daima ve daima tekrar edilmesi keyfiyeti gelir. Bir medrese tekerlemesi olmakla beraber, " ettekrarı hasen" i yabana atmamalıyız.
İzzet-i dünya için memnunu olmam kimsenin;
Çekmeye bar-I belayı fett-i takat mı var?
Sayfa 467Kitabı okudu
Atatürk, kendisini İzmit'te karşıladığımızda bize bunu anlatmış ve meseleyi tetkik etmek üzere vali ile beni Dolmabahçe Sarayı'na gelmemizi emretmişti. Ertesi gün, vali ile emredilen saatte Dolmabahçe Sarayı'na gittik ve beraberimizde götürdüğümüz Memurin Kanunu'nun dokuzuncu maddesini de kendisine gösterdik.
Atatürk, maddeyi okuduktan sonra, "Ben bu madde de değiştirilecek bir şey görmüyorum. Çünkü burada memurların siyasî cemiyetlere girememesinden maksat, onların benim partimden başka bir partiye katılamaması demektir; bu bakımdan bu madde hatta faydalıdır ve katiyen değişmemelidir" dedi, madde de öylece kaldı.
Bütün bunlar, bir an için yaşamış, sonra dinamizmini kaybetmiş hareketler ve tedbirler olmuş ve tek parti hayatı yine eski uyuşuk temposuna dönmüştü. Vaktiyle Serbest Fırka'ya geçen mebuslar yine eski fırkalarına dönmüşler yalnız Ağaoğlu Ahmet Bey artık Halk Partisi'ne alınmamıştı. Galiba o, Serbest Fırka'ya karşı beslenen hıncın sembolü olmuştu.
İstanbul evlerindeki beşiklerde çocuklar eskiden "paşa olsun yavrum" temennisiyle uyutulduğu gibi bu taraflarda da ana, oğullarının efe ruhlu birer şövalye olarak yetişmesini, onlar daha beşikte iken temenni ederlerdi.
Biz boykotajı ve boykotaj tabirini bu vesile ile öğrenmiştik ki, halkımızın umumî surette başına giydiği fesler, tamamıyla Avusturya mamulüdür ve Avusturya'dan gelmektedir. Bunu öğrenince Avusturya'ya karşı duyduğumuz hiddet ve nefretin hıncını başımızdaki feslerden almış ve Avusturya malıdır diye fesleri başımızdan fırlatıp atmıştık. Ben o günlerde maiyet memuru olarak İzmir'e varmış bulunuyordum. İzmir'de boykotaj bütün şiddetiyle devam ediyor ve herkes boykotajın tek tatbik sahası olarak gördüğü başındaki fesi atarak başına ya bir kalpak bulup geçiriyor ve yahut Çuhadan veya kadifeden dikilmiş bir serpuş uyduruyordu.