..zihnî ve rûhî aşkın ön koşulu bizâtihi zihnin ve ruhun uyanışıdır. Ruh, kalp ve zihin arasındaki bu etkileşim ise aslında cehd ve gayretin İlâhî Kerem’e mazhar olmasının sonucudur. Bunu ifade ediş tarzları farklılık gösterse de tüm dinler, zihnin veya ruhun kalbe, yani aşkın olana gösterdiği asgari düzeyde bir temâyülün bile neşv ü nevâ kaynağı başka gücü doğurup besleyeceği konusunda hemfikirdir.