İslam dünyasını dışarıdan vuran tüm bu "hayâsız akın"lar, içerdeki entelektüel dinamikleri de kökten değiştirmiştir. Batı artık ilham veren bir model değil, savaşılması gereken bir işgalcidir. "Nasıl Batı'ya benzeyebiliriz?" sorusu, kısa sürede "Nasıl Batı'ya direnebiliriz?" sorusuna dönüştü. Ve içtihat arayışının yerini cihat duygusu aldı.