Pir Sultan Abdal
Pertev Naili BoratavPir Sultan Abdal Gönderileri
Pir Sultan Abdal kitaplarını, Pir Sultan Abdal sözleri ve alıntılarını, Pir Sultan Abdal yazarlarını, Pir Sultan Abdal yorumları ve incelemelerini 1000Kitap'ta bulabilirsiniz.
İster yağmur yağsın isterse dolu
Daha ben ummana daldıktan sonra
Şair, artık bekleme zamanının bittiğini,
"Bunca yattığımız gayrı yetmez mi
Kalkalım bakalım nic'olsa olsun."
mısralarında ifade ediyor.
"Açalım kızıl sancağı..."
Sayfa 77 - Türk Tarih Kurumu Basımevi 1943 - Ankara - IV KIZILBAŞLARIN AYAKLANMASİYLE PİR SULTAN'IN İLGİSİNİ GÖSTEREN ŞİİRLER. B - Bu şiirlere dair bazı notlar.
Bu gece seyrimde bir eri gördüm
Devah eyledim haslar hasını
Elinde bir teber bir eri gördüm
Dedi bilmez misin Eba Müslimi.
Yetmiş batmandan bir teber çekerdi
Vurunca Kûh-u Kaf dağlar yıkardı
Bunca âlem onun havfın çekerdi
Sayfa 65 - Türk Tarih Kurumu Basımevi 1943 - Ankara - IV KIZILBAŞLARIN AYAKLANMASİYLE PİR SULTAN'IN İLGİSİNİ GÖSTEREN ŞİİRLER, 2 - Ayaklanma hareketiyle ilgili şiirler.
Aşağıdaki deme de, yine Âşık Ali İzzet'in rivayetine göre, Şarkışla bölgesindeki köylerde, koç katımı merasiminde okunur. Bu merasim şöyle olur: Koç katımı günü -teşrinievvel, teşrinisânı içinde koçlar bir tarafta, koyunlar bir tarafta tutulur. Baştan Dede Türkçe bir dua okur, "hayırlı günler üstümüze gelsin! Allah bundan sonraki koç katımlarını da müyesser eylesin, bunlar nasıl murat aldıysa, cümle hasretleri muratlarına eriştirsin!" gibi şeyler söyler. Dua bitinceye kadar koçların bir ayağını kaldırarak tutarlar. Duadan sonra yine Dede, makamlı olarak, Pir Sultan'ın aşağıdaki demesini söyler, sonra koçu koyuna katarlar:
İndim Koç Babayı tavaf eyledim
Bugün yaylımdadır geliyor koçlar
Mübarek cemalin seyran eyledim
Bugün yaylımdadır geliyor koçlar.
Biri beyaz idi biri kırmızı
Onlar da seçerdi baharı yazı
Aynen Zülfikara benzer boynuzu
Bugün yaylımdadır geliyor koçlar.
Alnının ortası yazılı Kur'an
Hiç mahrum mu kalır cemalin gören
Yarın mahşer günü şefaat uman
Bugün yaylımdadır geliyor koçlar.
Yağmur yağar çiselenir izleri
Elham suresine benzer gözleri
Ay ile gün gibi parlar yüzleri
Bugün yaylımdadır geliyor koçlar.
Pir Sultan'ım biz çekelim yasları
Dört Kitapta beyan oldu sesleri
Âşıklar da söyler bu nefesleri
Bugün yaylımdadır geliyor koçlar.
Sayfa 54 - Türk Tarih Kurumu Basımevi 1943 - Ankara - III PİR SULTAN ABDAL'IN MENKABELERİ VE BU MENKABELERE BAĞLI ŞİİRLER
Güveyiyi (küdegü) gerdeğe götürürken
Âşık Ali İzzet'in rivayetîne göre, Şarkışla civarındaki bazı köylerde, hattâ sünnî köylerinde, güveyiyi gerdeğe, Pir Sultan'ın bir demesini söyliyerekten götürmek ananesi vardır. Aşağıdaki deme, güveyi götürürlerken, dört kişi tarafından söylenir: Bir hanesini ikisi söyler, onlar bırakır, öteki hanesi diğer iki kişi tarafından alınır. Muayyen bir makamla okunur. Sünnî köylerine bu demeyi o civarın meşhur bir alevî şairi olan Âşık Ali (mahlası Sabri) sokmuştur:
Gelin hey erenler düğün tutalım
Muhammedin düğünü var Cennette
Şol mü'min kulları devah edelim
Muhammedin düğünü var Cennette.
Orada gözedirler güzel âlemi
Orada koymazlar kaatil zalimi
Havva Âdem ile Meryem gelini
Muhammedin düğünü var Cennette.
Sekiz derler kırktır Cennet kapısı
Orada olur mü'minlerin hepisi
Salavattır uluların saçısı
Muhammedin düğünü var Cennette.
Düğüne gelene hülle biçerler
Üstlerine misk ü anber saçarlar
Günahların günahından geçerler
Muhammedin düğünü var Cennette.
Pir Sultan Abdalım ümmet içinde
Ay şulesi döner niyet içinde
Cennet-i âlâda Firdevs içinde
Muhammedin düğünü var Cennette.
Sayfa 53 - Türk Tarih Kurumu Basımevi 1943 - Ankara - III PİR SULTAN ABDAL'IN MENKABELERİ VE BU MENKABELERE BAĞLI ŞİİRLER
"Sivas'ta bir Kara-Kadı, bir de Sarı-Kadı varmış. Pir Sultan Abdal'ın da iki köpeği varmış. Birinin adını Kara-Kadı, ötekinin adını da Sarı-Kadı koymuş.
'Gel Kara-Kadı, git Sarı-Kadı!' diye köpekleri çağırırmış. Bunu bir gün Pir Sultan'ın düşmanları duymuşlar, gidip Kara-Kadıya, Sarı-Kadıya 'Pir Sultan Abdal,
Sayfa 52 - Türk Tarih Kurumu Basımevi 1943 - Ankara - III PİR SULTAN ABDAL'IN MENKABELERİ VE BU MENKABELERE BAĞLI ŞİİRLER
Hızır Paşa'nın evinin önündeki esrar tarlası
Şarkışla'lı Âşık Ali İzzet Özkan'ın anlattığına göre; "Sofular köyünde hâlâ Hızır Paşa'nın evini gösterirler. Evin önünde bugün de bir afyon tarlası varmış. Rivayete göre, Pir Sultan esrar içermiş. Hızır Paşa bundan hoşlanmazmış. Pir Sultan, 'kapının önünde bite' diye dua etmiş. Onun için Hızır Paşa'nın kapısının
Sayfa 48 - Türk Tarih Kurumu Basımevi 1943 - Ankara - III PİR SULTAN ABDAL'IN MENKABELERİ VE BU MENKABELERE BAĞLI ŞİİRLER
Safasına cefasına dayandım
Bu cefaya dayanmıyan gelmesin
Rengine hem boyasına boyandım
Bu boyaya boyanmıyan gelmesin.
Rengine boyandım meyinden içtim
Nice canlar ile Dîdar görüştüm
Muhabbet eyleyip candan seviştim
Muhabbeti küfür sayan gelmesin.
Muhabbet eyleyip yokla pirini
Yusun senin nâmus ile ârını
Var bir gerçek ile kıl pazarını
Kıldığın pazardan ziyan gelmesin.
Kırklar bu meydanda gezer dediler
Evliyayı yola dizer dediler
Destini destinden üzer dediler
Nefsaniyetine uyan gelmesin.
Pir Sultan'ım eydür dünya fânîdir
Kırkların sohbeti aşk mekânıdır
Kusura kalmıyan kerem kânıdır
Gönülde karası olan gelmesin.
Sayfa 104 - Türk Tarih Kurumu Basımevi 1943 - Ankara - Pir sultan'ın olduğu şüphe götürmiyen şiirler
Bülbülü öldürmek / fiske vurmak
Aynı sene seyahatımı Hasankale'ye kadar uzattım. Hasankale'nin Badıcivan adlı alevî köyünde de Pir Sultan'ın demelerini sazla söyliyenlere rastladım. Burada da şairimize ait bir menkabe yazmak mümkün oldu. (Bana bunu anlatan, Badıcivan'ın yakınındaki Kızılören köyünden 63 yaşında Hasan ağadır. Kendisi de saz çalar.):
"Bir
Sayfa 44 - Türk Tarih Kurumu Basımevi 1943 - Ankara - III PİR SULTAN ABDAL'IN MENKABELERİ VE BU MENKABELERE BAĞLI ŞİİRLER