Devletin esasına halel geldi.
Etnisite ve kültür konuları üzerinde durup milli kültür ve mozaik kültür kavramları etrafında yoğunlaşıp, etnisite ve mozaik kelimelerini bölücülük gayretlerine meze edenlerin sofralarını ziyaret ederek başlıyor merhum Nevzat Kösoğlu.
Etnisite nedir, kültür nedir, mozaik kültür nedir, millet nedir, etnik grup nedir? Bu gibi soruları sosyolojik zeminde irdeledikten sonra Türkiye'deki ortaya çıkışlarını, bunların ne kadarının gerçekten ve doğrudan doğruya Türkiye ile ilişkili olduğunu yahut propaganda benzeri milletler arası mücadele argümanı olarak kullanıldığını tartışıyor.
Bu gibi konuları tanzimattan sonra, ikinci meşrutiyetin ilânıyla hizalayıp, Cevdet Paşa'nın ifadesiyle devletin esasına halel geldi diyor. Sebebiyse, Osmanlı Devleti fiilen Türk milletine ve hukuken İslâm toplumuna dayanıyordu; ama, Tanzimat'tan sonra bu düzen bozulmuş ve bünyesindeki bütün etnisiteleri içeren Osmanlı genel unsuruna dayandırılmış.
Bu gibi açıklamalardan sonra millî kimlik, ve Türk karakteri üzerine tarihte söylenmiş sözlerin ve yaşanmış olayların, mülahazasına binaen ilk dönemden son döneme kadar incelemesini yapıyor.
Kitap, içerisinde sadece önemli örnekler barındırmakla yetinmiyor, kesinlikle okunması, tartışılması ve yaşatılması gereken gerçekler sunuyor.
