Varlık felsefesi yapan filozofların büyük bir çoğunluğunun, aynı zamanda doğrudan veya dolaylı olarak da varlık mertebeleri problemiyle yolu kesişmiştir. Filozofların varlığı felsefî bir problem olarak ele almalarının düşünce tarihi kadar eskiliği bu problemin hala ne kadar yeni olduğunu göstermeye yeterlidir. “Varlık mertebeleri” düşüncesini ele alan filozoflar bu kavramdan, her varlığın varlık alanında kendine uygun görülen yerde yer alması, kendi varlık düzleminde yerini koruması ve varlığını kendi varlık alanında gerçekleştirmesi manasını çıkarmışlardır. Bu tanımlamadan hareketle Varlık mertebeleri, kavramsal ve problematik çerçevede değerlendirildiğinde, İslam ve Batı felsefesi çerçevesinde yaratılış, sudûr nazariyesi ve sudûr’un unsurları, varlık sıralamaları, varlık hiyerarşisi ve varlık kategorileri kavramlarından bağımsız olarak ele alınamaz. Yine varlıkların ontolojik sıradüzeninde alt üst ilişkisinde ve İlk Varlık’tan meydana gelişleri hususunda yardım alması gereken kavramlar arasında, yaratılış, yoktan yaratma, maddenin ezelîliği ve evrimci yaratılış gibi kavramlardan yararlanması kaçınılmazdır. Çünkü bahsi geçen kavramlar, varlığın oluşum sürecini belirleyen yaklaşımlar olup, varlık mertebeleri düşüncesinin zihinsel ve ontolojik anlamda başlangıç ilkelerinin temelini oluşturmaktadır.
Bu eserde ontolojinin varlık kategorilerine yüklediği epistemolojik manadan hareketle var olanı tayin eden ve var olanın kendisinde mevcut olan varlık prensiplerinin neler olduğunu ve aynı zamanda varlık düzleminde mertebeli bir sıralamanın nasıl gerçekleştiğini göreceksiniz. Ve yine varlığın var olma yönünü zorunlu kılan umumi prensiplerin neler olduğu üzerinde düşünmeye davet edileceksiniz.
Eser, hangi çağa veya düşünce ekolüne mensup olursa olsun, hemen hemen bütün filozoflarda görülen temel ortak nokta, varlık felsefelerini kurarken, yaratılış ve tanrı-âlem ilişkisi bağlamında varlıkların bir mertebeli düzeninin yapısı üzerinde nasıl durduklarını ve bu düzende mertebeli ve kategorik bir sıralamadan söz eder.
