Varoluş ve Tarihsellik Gönderileri
Varoluş ve Tarihsellik kitaplarını, Varoluş ve Tarihsellik sözleri ve alıntılarını, Varoluş ve Tarihsellik yazarlarını, Varoluş ve Tarihsellik yorumları ve incelemelerini 1000Kitap'ta bulabilirsiniz.
“Bugün yapılması gereken iş, açıkkalplilikle problemlerin ortaya konmasıdır. Türkiye’de kırk yıl önce olduğu gibi bilim adamı kıtlığı yoktur. Hazırlanan taslakların yabancı kuruluşlara tasdik ettirilmesi gerekmez. Halbuki biz hâlâ Şark düşünce tarzından ayrılamıyoruz; kavramları olaylarla, fenomenlerle bir tutuyoruz. Eğer biz, realiteye yönelmeden, ondan korkarak kavramların arkasına saklanmak istersek, problemlerimizi çözeceğimiz yerde, daha karışık durumlara düşeriz.”
Takiyettin Mengüşoğlu
Her birey önceki kuşakların ömürlerini verdiği ürünler, başarılar içine doğar. Toplumsal gerçekliğini benimsemesi varoluşunun zorunlu önkoşuludur. Aynı dili konuşmak, aynı görenekleri izlemek toplumsallaşması gereğidir. Bu benimseme, kendine mâl etme sürecinden sonra, kendi aklını kullanarak, olumsuzluğu gördüğü yerde eleştiriye geçer, benimsemesini etkince geliştirir. Aile buna yardımcı olmalıdır. Devlet, gençliği eleştirel öğrenmeye teşvik etmelidir. Bunu maddi dayanakla da sağlamalıdır; yoksa eğitim idesi, hep geleceğe ertelenen içsiz bir laf kalabalığı olarak kalır.
Doğru tarih bilincinin ilk basamağı kendi tarihini mutlaklaştırmamak, ona dünya tarihi içinde bakmaktır. Bu yapılabilirse, inanç da mutlaklaştırılmayacak, inançlar tarihi içinde bir kültür anlatımı olarak yerini bulacaktır. Yapılamazsa, geçmişi olduğu gibi şimdiye getirmekten, çürük inançlarla dolu bir ‘maneviyat’ safsatacılığından öteye geçilemez. Bu edilgin öğrenmeyle kendi içine kapanan bilim, toplumda hoşgörüsüzlüğün tohumlarını eker.
Kaba anlayış övgü ve yergi uçlarına takılakalır, önyargıları fark etme ve eleştirme gücünü kendinde bulamaz. İnanç saplantıları güçsüzlük göstergeleridir.
Eğitimin amacı bir kez doğru saptanmışsa ve çoğunluk bilinçliyse, uygulamadaki yanlışların pek çabuk farkına varılabilir.
Amaç, çıkarların aracı durumuna gelmişse, bir yaz-boz tahtasına benzemiş, öğretmen bir tebeşir - bir silgi değerine indirilmiş olur. Dış görünüş önem kazandıkça, kavramın içi boşalır. En korkuncu kimin neyi daha iyi bildiğinin ölçüsünün yitirilmesi ve artık umursanmamasıdır. Eğtimimizin son on beş yılda kronikleşen hastalığı budur.
“Eğitme ve eğitilme soyut fikirlerle, öğütlerle elde edilemez. Eğer bir memlekette ağaç sevgisi yoksa, ormanlar yakılıp yıkılıyorsa, eski ve yeni sanat eserlerine saygısızlık varsa, her yeri öğütlerle donatsak da, durumu değiştiremeyiz. Ağaç sevgisi, genel olarak tabiat sevgisi, sanat sevgisi insan için bir hayat biçimi olursa, yani insan böyle bir hayat biçimi içinde gözlerini açarsa, ancak o zaman bir sevginin, anlayışın uyanması söz konusu olabilir. Bu bakımdan eğitimin ilk ve önemli basamağı ailedir. Aile eğitimine ait olmayan, yaşanan haline gelmeyen bir sevgi, bir anlayış, dışarıdan, teorik olarak yapılan telkinlerle, öğütlerle meydana getirilemez.Bu, bütün hayat fenomenleri için geçerlidir. Bunun başlıca sebebi, /insanın tarihi bir varlık olmasıdır, yani insanın yüz yıllar boyunca ortaya koyduğu başarılar kaybolup gitmezler; nesilden nesile devredilip devralınırlar.”
Takiyettin Mengüşoğlu
“İnsan, ancak eğitim sayesinde insan olur. İnsanda önceden mevcut olmayan bu niteliği eğitim gerçekleştirir; çünkü insanın doğal yeteneklerinin gelişmesi kendiliğinden olup bitmez; doğa insana hazır yetenekler vermemiştir. Doğa insanı, sahip olduğu yeteneklerin, olanakların çekirdekleriyle donatmış, onları geliştirmeyi de kendisine bırakmıştır. Doğa insanı dünyaya fırlatmış ve sanki ona şunu söylemiştir: Eğer sen günün birinde bir başarıya, bir mutluluğa erişirsen, bunu başka bir kuvvete, bir varlığa değil, yalnız ve yalnız kendine borçlusun; en alt basamakta kalman da, en üst basamağa çıkman da senin kendi eserindir; başka bir kuvvetin, hattâ doğaüstü, insanüstü bir varlığın da sana yardımı dokunmamıştır.”
Kant
Fazla ısınan bir nesnenin yanması yahut erimesi gibi, son sınırına kadar genelleşen, yani mutlaklaşan düşünce de kırılmaya, eğilip bükülmeye başlar. ‘Bazılar’ kaybolur, bazılarla birlikte tartışma ortamları da kaybolur, çünkü başka bazıların karşıt düşünceleri erimiştir.
Bu durumda herkes herkesle konuşur, ama herkes tümelliği onaylanmış düşüncelerle konuşur. Tümel, dogma olmuştur.
Adalet ne ölçüde gerçekleşirse, özgürlüklerin de o ölçüde gelişeceği bu kavramların içeriklerinden bellidir; adalet ve özgürlük doğru orantılı genleşir.