En Beğenilen Velilik ve Delilik Arasında Sözleri ve Alıntıları
En Beğenilen Velilik ve Delilik Arasında sözleri ve alıntılarını, en beğenilen Velilik ve Delilik Arasında kitap alıntılarını, etkileyici sözleri 1000Kitap'ta bulabilirsiniz.
Kaynaklarda, zikrettiklerimiz kadar kadar meşhur olmayan ve tarikat bağı bulunmayan başka muvellehler hakkında da kısa bilgiler yer almaktadır. Bu bilgiler çok kapsamlı olmamakla birlikte, onlara neden muvelleh sıfatı verildiğini açıklar nitelektedir. Dervişlerin tasvirlerine baktığımızda, diğerlerine benzer şekilde, toplumun yaşam biçimine ve
Sayfa 81 - Kitap Yayınevi, İnsan ve Toplum Dizisi - 70, 2. Basım, Birinci Bölüm, Şam ve Anadolu Dolaylarında 7./13. Yüzyılda Tasavvuf ve Muvelleh Dervişlik, MUVELLEH KAVRAMI VE TARİKATLAR, Muvelleh Kavramı: Veli mi, Deli mi?
Sufiler hem halk hem de devlet düzeyinde destek görebilmek için sahip oldukları araçları etkin şekilde kullanmışlardır. Bu amaçla en fazla kullandıkları araç kerametler olmuştur. Kerametler vasıtasıyla, kendilerini destekleyen devlet yöneticilerinin başarılarını, onların şeyhlerine verdikleri desteklere bağlamış, kendilerine muhalif devlet
Sayfa 60 - Kitap Yayınevi, İnsan ve Toplum Dizisi - 70, 2. Basım, Birinci Bölüm, Şam ve Anadolu Dolaylarında 7./13. Yüzyılda Tasavvuf ve Muvelleh Dervişlik, İktidar Desteği
Temeli ilahi aşka dayanan ve bu aşka ulaşma dışındaki her şeyi değersiz gören Kalenderîlik, Melamîlik dışında farklı kültürel ve mistik yapılardan da beslenmiştir. Kimi araştırmacılar, Kalenderîliğin kökünde son peygamber ve vahiy olduğunu, ancak Hint-İran aşısı aldığını, dolayısıyla dallarında Budist, Zerdüştî ve Maniheist esintiler taşıdığını
Sayfa 90 - Kitap Yayınevi, İnsan ve Toplum Dizisi - 70, 2. Basım, Birinci Bölüm, Şam ve Anadolu Dolaylarında 7./13. Yüzyılda Tasavvuf ve Muvelleh Dervişlik, MUVELLEH KAVRAMI VE TARİKATLAR, Kalenderîlik
Muvelleh kelimesi Arapça "veleh" kökünden türetilmiştir. Veleh kelimesi ise, sözlüklerde hüzün, şiddetli vecd, üzüntü, sevinç veya korkudan dolayı aklın gitmesi, hayrete düşmek, çılgına dönmek, kendini kaybetmek gibi anlamlara gelmektedir. Tasavvuf ıstılahları sözlüklerinde ise veleh kavramı sersemlik, şaşkınlık, hayret, aşkın deli divane etmesi gibi anlamlarla karşılanmıştır. Kelimenin tefil babındaki "vellehe" formuna sadece modern Arapça sözlüklerde rastlanmaktadır. Bu sözlüklerde vellehe kelimesi çılgına çevirmek, ne yaptığını bilmez hale düşürmek gibi anlamlarla karşılanmıştır. Bu itibarla, ism-i meful kalıbında gelen muvelleh kelimesini, aşk veya üzüntüden dolayı kendini kaybetmiş, çılgına dönmüş kişi olarak tanımlamak mümkündür.³⁷ Kavramın sözlük anlamı muhalif karakterli dervişlerin alışılmamış tavırlarını açıklamak için oldukça elverişli bir zemin hazırlamaktadır.
³⁷ Sözlüklerde kavramın "muvelleh" şeklinde biçimi geçmemektedir. Bu tanımlama "vellehe" kelimesinin ifade ettiği anlam göz önüne alınarak verilmiştir. Ayrıca kavramın "muvellih" şeklinde kullanımına da rastlanmaktadır. Bknz. John Renard, Historical Dictionary of Sufism, (Lanham: The Scarecrow Press, 2005), s. 271. Ancak meczub, mecnun gibi hemen hemen aynı anlamdaki kavramların ismi meful kalıbında kullanılmasını esas alarak biz muvelleh şeklinde kullanımın daha doğru olduğunu düşünmekteyiz.
Sayfa 19 - Kitap Yayınevi, İnsan ve Toplum Dizisi - 70, 2. Basım, Giriş
Kalenderîlerin zihinsel yapısı, toplumsal yaşam ve kurumlara muhalefet üzerine kuruludur. Onlar bütün kurallarıyla toplumu reddeden bir nevi anarşist dervişlerdir. Ancak klasik zühd anlayışında olduğu gibi, toplumdan uzaklaşıp bir keşiş gibi yaşamı sürdürmek tercih edilen bir yaşam biçimi değildir. Toplumun değerlerini yadsımayı, toplumun içinde
Sayfa 91 - Kitap Yayınevi, İnsan ve Toplum Dizisi - 70, 2. Basım, Birinci Bölüm, Şam ve Anadolu Dolaylarında 7./13. Yüzyılda Tasavvuf ve Muvelleh Dervişlik, MUVELLEH KAVRAMI VE TARİKATLAR, Kalenderîlik
Ortaçağda, modern cihetten anlamlandırılan şekilde sınır ve hudut kavramları yoktu. Siyasi güç odakları farklı olmasına rağmen, kültürel anlamda İslam dünyası, "İslam Memâliki" tabirinin işaret ettiği şekilde bir bütün olarak addedilirdi. Bu bakış açısı, Müslümanların zihinlerine, bütün İslam dünyasının kendi yurtları olduğu fikrini
Sayfa 68 - Kitap Yayınevi, İnsan ve Toplum Dizisi - 70, 2. Basım, Birinci Bölüm, Şam ve Anadolu Dolaylarında 7./13. Yüzyılda Tasavvuf ve Muvelleh Dervişlik, MUVELLEH KAVRAMI VE TARİKATLAR
Haydarîliğin benimsediği düşünce biçimi, tarikat ayin ve erkânı, dervişlerin dış görünüşü gibi hususlarda Kalenderîlikle hemen hemen aynı gibidir. Muvelleh dervişliğin Kalenderîlikten sonraki en büyük şubesidir.¹⁷⁴ Tarikatın piri Kutbeddin Haydar, Horasan'da Zâve çevresinde yaşamıştır. 7./13. yüzyılın ilk yarısında¹⁷⁵ vefat edinceye kadar
Sayfa 96 - Kitap Yayınevi, İnsan ve Toplum Dizisi - 70, 2. Basım, Birinci Bölüm, Şam ve Anadolu Dolaylarında 7./13. Yüzyılda Tasavvuf ve Muvelleh Dervişlik, MUVELLEH KAVRAMI VE TARİKATLAR, Haydarîlik
Önemle belirtmek gerekir ki, gerek tarih kaynaklarında gerekse sufi literatüründe muvelleh sıfatı çok yaygın olarak kullanılmamıştır. Bu durum, terimden ne anlaşılması gerektiğiyle ilgili belirsizliğin oluşmasında önemli rol oynamıştır. Kavramın kaynaklara yeterince yansımamasının iki muhtemel sebebi vardır. Birincisi, muvelleh adı verilen dervişleri, halk ve ulemanın meczub, mecnun gibi başka isimlerle de vasıflandırmış olması ve bu sebeple muvelleh özellikleri taşıyan kişilerin bu isimlerle kaynaklara yansımaları ihtimalidir. İkinci ihtimal ise, bu dervişlere bakış hususunda ulemayla halk arasındaki farklılığa dayanmaktadır. Zira muvelleh kavramına yapılan atıflar, velilikle delilik ithamları arasında bir gidiş gelişi resmetmektedir. Onlar halk tarafından veli kabul edilerek aşırı bir itibara mazhar olmuş, ancak ulema çoklukla onların deli oldukları ithamında bulunmuştur. Dolayısıyla ulemanın toplum hayatında var olan çok sayıda muvelleh dervişi delilik ithamı nedeniyle küçümseyerek eserlerine almaktan imtina etmiş olmaları mümkündür.
Sayfa 76 - Kitap Yayınevi, İnsan ve Toplum Dizisi - 70, 2. Basım, Birinci Bölüm, Şam ve Anadolu Dolaylarında 7./13. Yüzyılda Tasavvuf ve Muvelleh Dervişlik, MUVELLEH KAVRAMI VE TARİKATLAR, Muvelleh Kavramı: Veli mi, Deli mi?