Geri kalmışlık ilkesi palavra. Sanayileşmek iyi mi, kötü mü? XVI. asrın Osmanlısı mı bahtiyar, yoksa zamanımızın Amerikalısı mı? Modernlikte örnek nedir? Hakikatte sanayileşme insanı mutlu kılar mı, kılmaz mı? XVI, XVII. asırlarda Osmanlı bütün ülkelerden daha ileriydi. Bugünün sanayileşmiş insanının elinde sadece oyuncak makinalar var, o kadar.
Bir insan maddî zenginliğiyle insan değildir. İnsan insanlığıyla üstündür, fedakarlığıyla, birlik olmasıyla üstün. Bunu Osmanlı gerçekleştirmiş.