Ahmet Mumcu’nun Divan-ı Hümayun adlı eseri, Osmanlı Devleti’nin tartışmasız en önemli kurumunu ileri derecede araştırıp inceleyen ilk araştırmacımız olsa gerek.
Ulu/kutlu divan anlamına gelen Divan-ı Hümayun’un, evrensel hukuk kurallarına tam olarak uyduğu elbette söylenemez. Fakat adı rüşvetle, yolsuzlukla birlikte anılan ve rüşvetle alıp satılabilen Kadılık makamıyla kıyaslandığında Divan-ı Hümayun kararları son derece adil, adil olduğu için de itibarlı bir kurumdur.
Yerli ve yabancı herkesin, her konuda başvuruda bulunabileceği Divan-ı Hümayun’un Osmanlı Devleti’nde o kadar önemli bir yeri vardır ki, bu kurumun itibar kaybı ile Osmanlı’nın itibar kaybı aynı döneme, yani 17. yüzyılın ilk yarısına denk düşer.
Zira bu devirden sonra padişahlar Divan-ı Hümayun toplantılarına başkanlık etmeyi terk etmekle kalmamış, artık kafes arkasından da divan toplantılarını izlemeyi bırakmaları ve inisiyatifin vezirlere geçmesiyle bu kurum yavaş yavaş itibar edilir olmaktan uzaklaşacaktır.
Tek olumsuzluğu ise, önce “Giriş” adı altında yirmi sayfalık tam bir kitap özeti çıkartılmış. Bu da yetmemiş olacak ki, kitabın neredeyse bütün sayfalarında da “daha önce de anlatıldığı gibi” veya “ileride bu konu daha detaylı anlatılacaktır” gibi bitmez tükenmez, usanç verici tekrarlarla adeta okuyucunun sabrı sınanmaktadır.
O kadar ki, tekrarlar olmasa 70-80 sayfa ancak olacak kitap bu şekilde bir hayli şişirilmiş.
Kısacası, hani “söz ahmağa iki kere anlatılır” derler ya Mumcu bu kitabında okuyucuya iki değil, üç kez anlatıyor.
Tüm bunlara rağmen, bu eser Türk tarihi açısından çok önemlidir ve bir ilktir.
Okuyarak kalın.
